Tips over hoe je gedrag kunt beïnvloeden

Er zijn veel factoren van invloed op iemands gedrag. Niet alleen wat zichtbaar is, zoals waar iemand woont, hoe oud iemand is en wat iemands hobby’s zijn bijvoorbeeld. Maar ook onzichtbare en onbewuste factoren spelen een rol. Bijvoorbeeld welke associaties iemand bij een onderwerp heeft en of iemand stress ervaart. Op deze pagina lees je meer over hoe je mensen via onbewuste factoren kunt stimuleren tot klimaatadaptief gedrag.

Emoties en oerdriften bepalen vaak gedrag

Je zou het niet zeggen, maar gedrag komt maar voor een klein deel tot stand via denken. Dat vertelt Niels Götz in de webinar van de KAN themagroep ‘Bewoners verleiden tot natuurinclusieve tuinen’. Het denken vindt plaats in wat hij het ‘mensenbrein’ noemt. Dit deel van het brein is gericht op logica, communicatie en taal, en daarmee kunnen we beslissingen nemen voor de lange termijn. De andere twee delen van onze hersenen zijn volgens deze theorie het ‘reptielenbrein’ en het ‘zoogdierenbrein’. Zeker als mensen veel stress hebben, is hun accu niet vol genoeg om na te denken over de lange termijn. Ze vallen dan terug op hun zoogdierenbrein dat gedreven wordt door emoties op korte termijn, zoals pijn of angst vermijden. En als de accu nog verder leeg is vallen ze terug op de basis: het reptielenbrein. Daarin ligt de focus op de basisbehoeften: veiligheid, voedsel, voortplanting en verbondenheid met de groep.

Hoe kun je gedrag beïnvloeden?

Gelukkig zijn er mogelijkheden om met je communicatie gedrag op een positieve manier te beïnvloeden. Gedragswetenschappers kunnen daar goed bij helpen. Een aantal voorbeelden van hoe je het onbewuste gedrag van iemand positief kunt beïnvloeden:

• Zorg dat de accu van mensen eerst is opgeladen: dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door mensen een compliment te geven, of door een gezellige bijeenkomst of een excursie naar een mooi voorbeeldproject te organiseren. Dat werkt ontspannend en de mensen leren elkaar kennen. Dit kan helpen om het mensenbrein ‘aan’ te zetten.

• Spreek vaker het ‘reptielenbrein’ aan: dat kan door mensen te benaderen via de basisbehoeften. Leg de focus bijvoorbeeld op: groen is goed voor de gezondheid van je kinderen. Besef ook dat taal in het reptielenbrein niet wordt verwerkt. Probeer je verhaal daarom visueel te maken of breng mensen bij elkaar.
• Heb je te maken met mensen die wel willen, maar niet kunnen? Bijvoorbeeld door een gebrek aan kennis, tijd of geld? Dan kun je ze stimuleren door het makkelijker voor ze te maken. Bijvoorbeeld door tegels gratis op te halen of een afkoppelcoach bij ze langs te laten komen.
• Heb je te maken met mensen die wel willen en kunnen, maar toch niet in actie komen? Dat gebeurt ook regelmatig. Vaak is er dan een weerstand die vanuit het reptielenbrein op de rem trapt. Zoals gebrek aan zelfvertrouwen of durf, misschien vanwege eerdere negatieve ervaringen. De zeven verleidingsstrategieën van Robert Cialdini zouden kunnen helpen om zo’n groep mensen te bereiken.

Deze strategieën spelen vooral in op het onbewuste deel van de hersenen en zijn daarmee vaak effectief om weerstand weg te nemen. De infographic Klimaatadaptief gedrag (png, 567 kB) toont een overzicht van manieren waarop je gedrag kunt beïnvloeden met communicatie.

Hoe verleid je inwoners om hun tuin te vergroenen?

Het adviesbureau Motivaction heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een gedragsanalyse bij inwoners met een tuin uitgevoerd (pdf, 5.4 MB). Daarmee onderzocht het adviesbureau wat de drempels en motivaties van Nederlanders zijn om hun tuinen te vergroenen, en hoe je deze inzichten kunt gebruiken om te komen tot meer groen in particuliere tuinen. Een aantal adviezen die voortkomen uit dit onderzoek:

Motivation raadt daarbij ook aan om de inwoners uit verschillende opties te laten kiezen, zodat ze zelf kunnen aangeven waar ze behoefte aan hebben.