Hoe gaat Nederland om met de dreiging van klimaatverandering?

De Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (2023) geeft richting aan wat de overheid tussen 2023 en 2029 gaat doen om de nationale veiligheid te beschermen. Een van de thema’s in deze strategie is ‘Een parate en veerkrachtige samenleving’. Daarin staat ook op welke manier klimaatmitigatie en klimaatadaptatie intensiever worden aangepakt. Daarnaast staat in een themarapport over Caribisch Nederland welke gevolgen klimaatverandering heeft in de Cariben. Zo kunnen orkanen krachtiger worden en is zeespiegelstijging een steeds grotere dreiging. Hieronder zie je welke prioriteiten voor het Koninkrijk der Nederlanden zijn vastgesteld op het gebied van klimaatadaptatie.

Prioriteiten op het gebied van klimaatadaptatie

• We houden bij ruimtelijke ordening expliciet rekening met de risico’s van klimaat- en natuurrampen voor de nationale veiligheid. Deze actie komt ook te staan in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) die nog bijgesteld wordt.
• Er wordt meer gedaan om natuurbranden te voorkomen en te bestrijden. Er komt een bestuurlijk akkoord natuurbranden, ervaringen worden gedeeld, er komt meer financiering en er komt een landelijk crisisplan natuurbranden.
• De 25 Veiligheidsregio’s werken samen met gemeenten, waterschappen en andere partners aan de risicobeheersing en aan de voorbereiding op de crisisbeheersing van klimaatrisico’s.
• Er komt een aanpak voor de lange termijn om Caribisch Nederland te beschermen tegen de effecten van klimaatverandering.
• Nederland houdt in haar veiligheidsbeleid rekening met directe en indirecte gevolgen van klimaatverandering, zoals mogelijke uitval van vitale infrastructuur. In haar analyses en programmering neemt ze klimaatrisico’s en klimaatweerbaarheid mee.
• De Nederlandse overheid wil bijdragen aan grotere waterzekerheid en waterveiligheid in kwetsbare landen.

Prioriteiten op het gebied van klimaatmitigatie

• We moeten verdere klimaatverandering tegengaan. Dat doen we onder andere door op een veilige manier over te gaan op hernieuwbare en schone energie, en door over te gaan op een lagere uitstoot van broeikasgassen in de landbouw.
• De uitvoering van bestaande nationale en internationale klimaatplannen en klimaatafspraken wordt belangrijker. Dat gebeurt onder andere doordat publieke en private partijen beter samenwerken.
• Nederland moet in 2050 volledig circulair zijn. Dat doen we door minder grondstoffen te gebruiken, ze te vervangen door schone alternatieven, de levensduur te verlengen en ze te hergebruiken.
• De energietransitie vraagt om veel zeldzame grondstoffen waarvoor we afhankelijk zijn van landen zoals China en Rusland. Daarom is het belangrijk dat deze grondstoffen geleverd kunnen blijven worden. Hiervoor zijn acties nodig binnen en buiten de EU.
• De Nederlandse overheid streeft ernaar om partners in binnen- en buitenland ervan te overtuigen om bij klimaatmaatregelen rekening te houden met het ontstaan van conflicten.

Veilige klimaatadaptatie en  -mitigatie

Klimaatadaptatie is noodzakelijk om klimaatrisico’s te verminderen, klimaatmitigatie is noodzakelijk om de verdere opwarming van de aarde te vertragen. Maar adaptatie- en mitigatiemaatregelen kunnen zelf ook weer tot risico’s leiden. Denk aan grote hoeveelheden groen aanleggen rond gebouwen: als je die onveilig aanlegt, leidt dat tot een hogere kans op brand. Ook een onprofessionele installatie van zonnepanelen vergroot het risico op brand. Maar die risico’s moeten de klimaattransitie niet tegenhouden! Ze kunnen de transitie juist ook versterken. Het betekent wel dat je dit soort maatregelen altijd heel zorgvuldig en in samenhang met andere maatregelen moet uitvoeren. Het is daarom belangrijk om al in een vroeg stadium van gebieds-, bouw- en beleidsontwikkelingen samen te werken met veiligheidsregio’s en hulpdiensten, en om  (brand)veiligheidsconcepten voor klimaatadaptatie en klimaatmitigatie toe te passen. Dat verhoogt het veiligheidsniveau in Nederland.