Hoe maak je vastgoed klimaatbestendig?

Verslaglegger: Robert de Graaff

Doel

Kennisuitwisseling over klimaatbestendig vastgoed. Presentatie van de inhoud van de handreiking klimaatbestendig rijksvastgoed. Discussie over de inhoud en de bredere toepasbaarheid van de handreiking.

Inhoud

Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) heeft in 2018 een handreiking voor klimaatbestendig rijksvastgoed gemaakt. Het definitieve concept hiervan is gereed. Crystal Ririassa van het Rijkvastgoedbedrijf heeft het doel, de werkwijze en de inhoud van de handreiking gepresenteerd. De handreiking is mogelijk ook toepasbaar voor andere gebouweigenaren en –beheerders en kan dienen als input voor nieuwe standaarden of voor de aanpassing van bestaande standaarden. Doel van de handreiking is het creëren van bewustwording, het anticiperen op klimaatverandering met een brede benadering, het concreet maken van klimaatadaptatie, het thema bespreekbaar kunnen maken met de opdrachtgevers en het delen van de aanpak met andere vastgoedeigenaren.

De handreiking bevat een methodiek om de klimaatimpact te bepalen voor de huidige situatie en (indien van toepassing) de situatie na het uitvoeren van een project. Verder verbeeldt de handreiking mogelijke maatregelen voor vier klimaattrends (overstroming, hittestress, droogte en wateroverlast) en twaalf klimaateffecten. Hierbij hanteert de handreiking drie niveaus van ambitie: 1) geen achteruitgang met betrekking tot de plek en omgeving, 2) klimaatwinst door het verminderen van overlast of schade en 3) het reduceren van klimaatschade en het bereiken van meerwaarde (ruimtelijk, functioneel). Crystal schetste het vervolg: drie concrete projecten uitvoeren. Het RVB wil daarbij aansluiten bij gemeentes die actief met klimaatadaptatie bezig zijn en daarvoor in ieder geval een stresstests hebben uitgevoerd. Tijdens het maken van de handreiking is waardevolle ervaring opgedaan. Het bleek dat het RVB veel expertise in huis heeft. Het betrekken van collega’s kostte tijd, maar lukte wel. Klimaatadaptatie is gaan leven!

Uitkomsten

Na de presentatie kregen de aanwezigen de gelegenheid om de vraag te beantwoorden: kan deze handreiking voor uw vastgoed gebruikt worden? De aanwezigen noemden de volgende relevante aspecten:

• Veel mag niet. Bijvoorbeeld vanwege de architect of omdat het monumenten betreft.
• Kans is om op basis van deze handreiking relevante aspecten mee te geven aan architecten en ontwerpers als functie-specifieke ontwerpprincipes.
• Aandacht voor de relatie tussen energie, circulariteit en klimaatadaptatie (zoals behoud van binnenklimaat).
• Benutten van meekoppelen bij stap 4 van de handreiking (benoemen van klimaatkansen).
• Benoemen van de ondergrens: wat is nog acceptabel.
• Het leggen van een link met de stresstesten.

Na de plenaire discussies is de groep uiteen gegaan in drie groepen. Eén groep adviseerde om maatregelen te koppelen aan gebouwtypologie/-soort. De groep signaleerde dat ambities van directies verschillen van die van de werkvloer. Ook is er weinig samenwerking tussen het beheer van projecten en de vastgoedafdeling. Het is de kunst om vanuit urgentiebesef keuzen te maken voor besteding van budget en dit budget deels naar voren te halen.

De tweede groep wees op het belang van het benutten van de kansen in de omgeving van het gebouw. De rol van de opdrachtgever is belangrijk. Aandacht voor flexibiliteit en culturele waarde, waarbij starheid bij aanpassingen moet worden vermeden. Ook wees de groep op de samenhang met andere aspecten als toegankelijkheid voor gehandicapten. Het belang van bewustwording bij collega’s wordt onderschreven. De groep bevestigde de behoefte aan voorbeelden. Verder ogen de onderwerpen van de handreiking nog te sectoraal. Interdisciplinariteit moet in de processen ingebakken worden. Het ambitieweb moet in de wereld van de bouw nog gepositioneerd worden.

De derde groep constateerde het belang van integratie van klimaatadaptatie, energie en circulariteit. De overlap tussen deze ambities is aanzienlijk. Van belang is om ambities te koppelen aan lokale kenmerken. Afwegingen over haalbaarheid van maatregelen kunnen dan in samenhang genomen worden. Daarvoor is behoefte aan concrete voorbeelden van de maatregelen die aan meerdere ambities bijdragen met onderscheid tussen no-regret- en lange termijn-maatregelen. Er moet ook iemand hiervoor verantwoordelijk zijn (gebiedsregisseur?).

Belangrijkste leerpunten

De handreiking klimaatbestendig rijksvastgoed werd positief ontvangen. De handreiking is zeker ook te gebruiken door andere vastgoedeigenaren. Een volgende stap is het leggen van een relatie met energie en circulariteit, uitgewerkt in concrete voorbeelden. Verder is er behoefte aan meer leerervaringen over het in de praktijk toepassen van de handreiking en het ontdekken van de mogelijkheden en onmogelijkheden (architecten, monumenten).

Vervolgafspraken

Er is afgesproken om contact te leggen met de vertegenwoordiger in de zaal van cultureel erfgoed. Ook is afgesproken om een link te leggen naar de Green Deal Groene Daken voor het benutten van de ontwikkelde normen, effecten van maatregelen, kosten en baten.

Contactgegevens

Robert de Graaff, Graaff@org-id.org

Vincent Grond, Vincent@grondrr.nl