Gezondheidseffecten van toenemende neerslag en stijgende zeespiegel

Door klimaatverandering regent het meer en worden de buien intenser. Hierdoor is er een grotere kans op wateroverlast en komt de kwaliteit van het oppervlaktewater onder druk te staan. Verder neemt door de toenemende neerslag in combinatie met een stijgende zeespiegel de kans op overstromingen toe.

Wat zijn de risico’s van wateroverlast?

Door hoosbuien kan het rioleringssysteem overbelast raken waardoor rioolwater op straat of in het oppervlaktewater terecht kan komen. Dit rioolwater is vervuild en bevat ziekteverwekkers. Als mensen daarmee in aanraking komen, kunnen ze ziek worden. Daarnaast kunnen er door hevige buien uitwerpselen van dieren zoals ratten meespoelen en in het oppervlaktewater terechtkomen. Hier zitten ook ziekteverwekkers in. Verder spoelen er door hevige neerslag meer microverontreinigingen het oppervlaktewater in, zoals bandenslijpsel, microplastics en olieresten. Dit meespoelen door hevige neerslag gebeurt vooral na lange periodes van droogte. Ook kunnen zomerse piekbuien de kans op zuurstofloosheid in het water vergroten, waardoor vissen en kleine dieren in het water sterven. Verder kunnen muggen zich snel voortplanten in stilstaand water, zoals water in putten, poeltjes, potten en bootjes. Daardoor kunnen infectieziekten zich sneller verspreiden. Zie voor meer informatie over de relatie tussen klimaatverandering en waterkwaliteit het kennisdossier Stedelijke waterkwaliteit.

Hoe voorkom je dat de waterkwaliteit verslechtert?

Om te voorkomen dat rioolwater op straat komt te staan, kun je regenwater zoveel mogelijk afkoppelen van het riool, het laten infiltreren in de grond en het tijdelijk bergen. Dat laatste kan bijvoorbeeld met grachten, vijvers, waterpleinen en wadi’s. En om te voorkomen dat stilstaand water in ondiep water te veel opwarmt, kun je dit water bijvoorbeeld dieper maken. Meer maatregelen om verslechtering van de waterkwaliteit tegen te gaan staan in de tabel uit het onderzoeksrapport ‘Stedelijke waterkwaliteit, klimaat en adaptatie’.

Wat zijn de risico’s van een overstroming?

De kans op een overstroming is klein, maar als het misgaat kunnen de gevolgen enorm zijn. Dat hebben we gezien toen in juli 2021 grote delen van Limburg, België en Duitsland overstroomden. Door een overstroming kunnen mensen gewond raken of zelfs overlijden. Een overstroming kan een traumatische ervaring zijn. Mensen kunnen door emotionele en materiële schade ook op langere termijn gezondheidsklachten houden.

Hoe beperk je de risico’s op een overstroming?

Het Nederlandse beleid op het gebied van waterveiligheid bestaat uit drie ‘lagen’:

1. We proberen een overstroming zoveel mogelijk te voorkomen.
2. We beperken de gevolgen van een overstroming door maatregelen te nemen in de ruimtelijke inrichting.
3. We bereiden ons zo goed mogelijk voor op een mogelijke evacuatie.

De video hieronder legt deze aanpak uit. Meer hierover kun je ook lezen op de themapagina Overstroming.