Stedelijke waterkwaliteit

Door klimaatverandering wordt het droger, natter en warmer. Dit heeft invloed op de kwaliteit van stedelijk oppervlaktewater. De gevolgen daarvan verschillen per gebied en locatie. Dit kennisdossier helpt waterbeheerders en gemeenten om beter zicht te krijgen op de mogelijke effecten van klimaatverandering én van adaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit. Ook vind je in dit dossier een overzicht met maatregelen om negatieve effecten op de waterkwaliteit tegen te gaan.

Wat is de invloed van klimaatverandering op de ecologische waterkwaliteit?

Klimaatverandering heeft verschillende effecten op de ecologische kwaliteit van stedelijk oppervlaktewater. De waterkwaliteit kan veranderen doordat klimaatverandering zorgt voor fysische of chemische veranderingen van het water zelf. Denk bijvoorbeeld aan verzilting, waardoor de concentratie zout toeneemt. Of aan de concentratie zuurstof, nutriënten en microverontreinigingen in het water. Daarnaast heeft klimaatverandering effect op alles wat in het water leeft, zoals vissen, waterplanten, algen en muggen.

Wat is de invloed van klimaatverandering op de functionele waterkwaliteit?

Als door klimaatverandering de kwaliteit van het stedelijk oppervlaktewater verandert, heeft dat gevolgen voor de verschillende gebruiksfuncties van het oppervlaktewater: de functionele waterkwaliteit. Door klimaatverandering neemt bijvoorbeeld blauwalg toe, wat invloed kan hebben op de mogelijkheden om te vissen en te zwemmen in oppervlaktewater.

Hoe kwetsbaar is een watersysteem voor klimaatverandering?

Wil je als waterbeheerder inzicht krijgen in hoe kwetsbaar een bepaald watersysteem is voor klimaatverandering? Dan kunnen twee tools in dit kennisdossier je verder helpen.

Wat maakt een watersysteem kwetsbaar voor klimaatverandering?

Het ene watersysteem is kwetsbaarder voor effecten van klimaatverandering dan het andere. Hoe komt dat? Elk systeem heeft andere eigenschappen, en er zijn verschillende factoren die daar invloed op hebben. De eigenschappen van een watersysteem zijn ingedeeld in zes indicatoren, en de factoren die hier invloed op hebben, noemen we ‘stuurvariabelen’.

Welke effecten hebben adaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit?

Adaptatiemaatregelen helpen ons om de omgeving klimaatbestendiger te maken, zodat we beter kunnen omgaan met de toenemende droogte, neerslag en hitte. Maar sommige adaptatiemaatregelen kunnen een negatief effect hebben op de waterkwaliteit. Om dat te voorkomen, is het belangrijk om te weten welke effecten er kunnen optreden.

Hoe kun je negatieve effecten op de waterkwaliteit tegengaan?

Om negatieve effecten van klimaatverandering of van adaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit tegen te gaan, kan het nodig zijn om maatregelen te nemen. In dit kennisdossier vind je een tabel met zulke ‘waterkwaliteitsmaatregelen’, met daarachter de effecten ervan op stuurvariabelen.

Onderzoek vormt de basis voor dit kennisdossier

De achtergrondinformatie bij dit kennisdossier staat in de onderzoeksrapporten Indicatoren en grenswaarden voor stedelijke waterkwaliteit (2023) (pdf, 3.8 MB),  Stuurvariabelen en handelingsperspectief  (2022) (pdf, 5.5 MB) en Impact klimaatverandering op stedelijke waterkwaliteit (2021) (pdf, 1.6 MB). Het onderzoek in 2022 en 2023 is uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Royal HaskoningDHV, Deltares, Arcadis, TAUW en Stichting CAS. Zij hebben de resultaten van dit rapport ook verwerkt tot een interactief kennisdocument (pdf, 13 MB) en een tool met grenswaarden. En het onderzoek in 2021 was uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Deltares, Arcadis en Wageningen Environmental Research (WENR). De onderzoeken zijn uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK).

Delen

Ga direct naar het kennisdocument

Wil je meteen meer weten over de effecten van klimaatverandering en adaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit? Bekijk dan het kennisdocument (pdf, 13 MB). Deze interactieve handreiking laat zien hoe klimaatverandering en adaptatiemaatregelen de gevoeligheid van een watersysteem kunnen beïnvloeden.

Wil je meer weten over Stedelijke waterkwaliteit? Of heb je suggesties om dit kennisdossier aan te vullen? Vragen en suggesties zijn van harte welkom! Laat het ons weten via het contactformulier.