Wat zijn de gevolgen voor eilandbewoners?

Klimaatverandering kan grote gevolgen hebben voor de eilandbewoners in het Caribisch gebied, bijvoorbeeld voor hun gezondheid en voor wegen en gebouwen. Daarnaast kunnen economische sectoren als het toerisme, de visserij en de landbouw flinke schade oplopen. Hieronder lees je per thema over de mogelijke gevolgen.

Verhalen over bewoners

Op KlimaKòrsou kun je zes verhalen lezen over de gevolgen van klimaatverandering op Curaçao van de Curaçaose schrijver Tyson Hill. Vanuit de belevingswereld van verschillende bewoners lees je over wat klimaatverandering betekent voor Curaçao. Deze verhalen zijn gebaseerd op de meest actuele wetenschappelijke kennis. De verhalen werken toe naar een spannend einde.

Sectoren

Gezondheid

Extreme buien, stormen en tropische cyclonen kunnen tot gevaarlijke situaties leiden voor bewoners, bijvoorbeeld door omvallende bomen en beschadigde wegen. Ook vitale en kwetsbare functies kunnen bedreigd worden, zoals ziekenhuizen en energievoorzieningen. Hitte kan daarnaast leiden tot meer gezondheidsproblemen, hittestress, oversterfte en een toename van ziekteverwekkers. Denk hierbij aan insecten die ziektes kunnen overdragen, zoals muggen waar je malaria of dengue van kunt krijgen.

Wegen en gebouwen

Extreem weer vormt een risico voor de infrastructuur in het Caribisch gebied. Wegen en gebouwen kunnen beschadigd raken tijdens tropische stormen. Gebouwen als ziekenhuizen, politiebureaus, scholen, huizen en resorts kunnen door zeespiegelstijging onder water komen te staan. Maar ook de haven van Curaçao is bijvoorbeeld kwetsbaar voor zeespiegelstijging. Als extreem weer toeneemt, zullen ook de herstelkosten toenemen. Uit het rapport Risicoprofielen overstromingen BES eilanden (pdf, 3.9 MB) uit 2024 blijkt dat belangrijke infrastructuur op Saba en Sint Eustatius kwetsbaar is voor overstromingen door zeespiegelstijging en door hoge golven bij een stormvloed. Hoewel beide eilanden bijna overal een steile kust hebben, kunnen daardoor de gevolgen toch groot zijn. Op Saba bevinden zich op het laaggelegen deel belangrijke infrastructuur en gebouwen, zoals de haven en het drinkwaterbedrijf. Sint Eustatius heeft op de lager gelegen delen een aantal voorzieningen staan van olieterminal NuStar. Bovendien liggen belangrijk archeologisch erfgoed, een aantal hotels en restaurants, een benzinestation, de elektriciteitsfabriek en waterfabriek (STUCO) direct aan zee.

Toerisme

Op alle Caribische eilanden is toerisme een belangrijke economische sector. Stijgende zeetemperaturen leiden tot koraalverbleking en verzuring van de oceaan, wat slecht is voor het duiktoerisme. Toenemende hitte kan er ook voor zorgen dat minder toeristen naar de eilanden willen komen. Verder zijn resorts kwetsbaar, omdat ze aan zandstranden liggen. Door de zeespiegelstijging kunnen zandstranden steeds kleiner worden en zelfs helemaal verdwijnen. Volgens de Verenigde Naties zou door een zeespiegelstijging van 1 meter bijna dertig procent van alle resorts gedeeltelijk of helemaal onder water komen te staan. Ook bedreigt klimaatverandering cultureel erfgoed. Zo worden in het zuiden van Bonaire de slavenhutjes bedreigd, een beschermd monument uit het slavernijverleden.

Visserij

Klimaatverandering heeft een directe impact op de visserij, die van groot cultureel en economisch belang is . Een combinatie van verslechterde waterkwaliteit, verdwijnende vissoorten en slinkend koraal kunnen de visserij ernstig schaden. Dit heeft gevolgen voor de beschikbaarheid van voedsel en voor de economie. De documentaire ‘Piskadó pa semper’ op YouTube leert je meer over de uitdagingen waar vissers op Bonaire voor staan en laat zien hoe zij samenwerken om de lokale visserij te beschermen. Deze documentaire  is het resultaat van een samenwerking tussen SKAL (museum Bonaire), het Wereld Natuur Fonds en stichting FuHiKuBo.

Landbouw

De landbouwsector kan schade oplopen door toenemende periodes van hitte en droogte en verzilting van de bodem. Zeewater dat tijdens extreem weer steeds verder het land in stroomt, kan ervoor zorgen dat er steeds minder zoetwater beschikbaar is. Deze combinatie van factoren kan ertoe leiden dat er minder voedsel geproduceerd wordt.

Meer lezen?

Hieronder vind je voorbeelden van publicaties, onderzoeken en projecten over de gevolgen van klimaatverandering voor de bewoners van de BES-eilanden.

  • Het rapport 'Climate Change Effects & Recommendations (pdf, 6.6 MB)' van de Dutch Caribean Nature Alliance (DCNA) geeft een uitgebreid overzicht van effecten van klimaatverandering in het Caribisch gebied. Het rapport gaat in op de effecten op de natuur, op sociaaleconomische effecten en doet aanbevelingen voor adaptatiemaatregelen op verschillende schaalniveaus.
  • In de studie 'The impacts of climate change on Bonaire (2022-present)' van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) vind je een analyse van de gevolgen van klimaatverandering voor Bonaire. De studie gaat onder meer in op de risico's van kustoverstroming, mogelijke gevolgen voor de economie, cultureel erfgoed en volksgezondheid.
  • In de factsheet van het IPCC uit 2022 kun je lezen over de verschillende gevolgen en risico’s van klimaatverandering voor kleine eilanden in het Caribisch gebied, de Grote Oceaan en de Indische Oceaan. Ook geeft de factsheet informatie over mogelijke acties voor klimaatadaptatie en over welke problemen klimaatadaptatie op kleine eilanden kunnen vertragen.
  • Het rapport 'Small Islands – Large climate change challenges (pdf, 1 MB)' uit 2022 van de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) beschrijft voor welke effecten van klimaatverandering huishoudens op Bonaire kwetsbaar zijn en doet beleidsaanbevelingen om huishoudens te helpen zich beter voor te bereiden.
  • De editie 'Klimaatalarm voor Bonaire (pdf, 3.8 MB)' van het tijdschrift Bon Bini Bonaire gaat over de gevolgen van klimaatverandering voor bewoners en de natuur van Bonaire, en welke maatregelen er genomen kunnen worden.
  • Het eindrapport 'Integrated Water Management on Bonaire (pdf, 17 MB)' van het waterschap Rijn en IJssel beschrijft mogelijke oplossingen en acties voor de korte en lange termijn om het watersysteem op Bonaire klimaatrobuuster te maken.

  • Het rapport ‘Klimaateffecten op Curaçao’ (pdf, 7.2 MB) beschrijft de belangrijkste mogelijke gevolgen van klimaatverandering op Curaçao. Het rapport is het resultaat van een stakeholderworkshop in het najaar van 2023, georganiseerd door Island(er)s at the Helm, NAAM, EcoVision N.V., en stichting Climate Adaptation Services (CAS).

  • Het rapport ‘Climate Impacts for Bonaire’ (pdf, 3.3 MB) beschrijft de belangrijkste mogelijke gevolgen van klimaatverandering op Bonaire. Het rapport is het resultaat van een stakeholderworkshop in het najaar van 2023, georganiseerd door TERRAMAR, Island(er)s at the Helm, Stichting Climate Adaptation Services (CAS), het KNMI en Wageningen University & Research (WUR).

Delen