Gezondheidsrisico's van toenemende hitte en droogte

Door klimaatverandering kan het vaker en langer warm en droog worden. Hierdoor krijgen mensen vaker last van hittestress, verbrandt hun huid sneller en hebben ze ook meer kans op allergieën en infecties. Op deze pagina lees je meer over deze en andere risico's van de toenemende hitte en droogte.

Wat zijn de risico’s van hitte?

Als het meerdere dagen achter elkaar warm is, kun je last krijgen van hittestress. Je kunt je dan moeilijker concentreren, krijgt sneller hoofdpijn en wordt eerder moe of duizelig. Door warme nachten kunnen mensen vaak ook minder goed slapen, waardoor ze minder alert zijn, de arbeidsproductiviteit minder wordt en mensen zelfs agressief kunnen worden. Hittestress kan in milde en ernstige vorm voorkomen. Vooral kwetsbare mensen, zoals ouderen, kunnen erg ziek worden van hittestress. Zij kunnen er zelfs aan overlijden. Opvallend daarbij is dat er meer oudere vrouwen aan hittestress overlijden dan oudere mannen. Naast ouderen kunnen ook andere kwetsbare groepen erg ziek worden van hittestress, zoals chronisch zieken, mensen met overgewicht, kinderen en mensen die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen. Uit internationaal onderzoek blijkt dat zeker één derde van de Nederlandse hittedoden al het gevolg is van klimaatverandering. In het kennisdossier Hitte kun je meer lezen over de symptomen van hittestress, wie er het meest kwetsbaar voor zijn en wat er bekend is over sterfte door hitte. Ook op de website van het RIVM kun je meer lezen over de risico’s van hitte op de gezondheid.

Wat zijn de risico’s van uv-straling?

De afgelopen decennia is in Nederland de hoeveelheid zonkracht, ook wel uv-straling, toegenomen. Ook is het aantal warme dagen toegenomen, met als gevolg dat mensen vaker naar buiten gaan. Dat maakt het waarschijnlijk dat er meer zon op onze huid komt. De hoeveelheid zonkracht noemen we ook wel uv-straling. Een beetje uv-straling op de huid is goed, want door uv-straling maakt de huid de nodige vitamine D aan. Maar een risico van te veel uv-straling is dat de huid verbrandt en sneller veroudert. Op de lange termijn is dit één van de belangrijkste oorzaken van huidkanker. Een ander negatief effect is dat het hoornvlies van je ogen kan verbranden door uv-straling. Op de lange termijn kan dat leiden tot staar. Meer over de gezondheidseffecten van uv-straling vind je op de website van het RIVM.

Wat zijn de risico’s van luchtvervuiling?

Tijdens zonnige en droge periodes kan smog ontstaan en kan ook de hoeveelheid fijnstof toenemen. Smog is luchtvervuiling die bestaat uit een verhoogde hoeveelheid ozon in de lucht. Vooral mensen met long- en hartaandoeningen kunnen flink last hebben van smog. Het kan je slijmvliezen en longen irriteren en zorgen voor hoest, droge keel en benauwdheid. Ook natuurbranden kunnen leiden tot luchtvervuiling en daarmee tot luchtwegklachten en -aandoeningen. Experts verwachten dat natuurbranden in Nederland gaan toenemen en dat ze ook heftiger van aard worden. Maar hier is nog veel onzekerheid over. Meer over de gezondheidseffecten van luchtvervuiling en de relatie met klimaatverandering lees je op de website van het RIVM.

Wat zijn de risico’s voor de waterkwaliteit?

Als het lange tijd warm en droog is, vergroot dat het risico op een slechtere waterkwaliteit:

• Er kunnen dan makkelijker ziekteverwekkers groeien in oppervlaktewater. In fonteinen komt dan bijvoorbeeld vaker de legionellabacterie voor. En in natuurlijk zwemwater komt steeds vaker en ook vroeger in het seizoen blauwalg.
• In stadswateren waar vroeger industrie was kunnen in bepaalde omstandigheden giftige stoffen uit de bodem vrijkomen. Dat risico is het grootst als het warm is en het water langere tijd stilstaat door aanhoudende droogte.

Zie voor meer informatie over de relatie tussen klimaatverandering en waterkwaliteit het kennisdossier Stedelijke waterkwaliteit.

Meer kans op allergieën en infecties

Door de toenemende warmte worden de winters milder en wordt het bloeiseizoen langer. Hieronder lees je welke gevolgen dat heeft.

Meer overlast door eikenprocessierups

De afgelopen decennia is de eikenprocessierups door klimaatverandering vanuit het zuiden Nederland binnengekomen. Inmiddels is deze rups over heel het land verspreid. De eikenprocessierups veroorzaakt irritatie van de huid, ogen en luchtwegen. Meer over de overlast door eikenprocessierupsen vind je op het Kennisplatform Processierups.

Meer kans op tekenbeet

Door de warmere winters zijn teken eerder en langer actief. Bij een tekenbeet bestaat het risico op de ziekte van Lyme. Een teek kan deze ziekte bij zich dragen en op mensen overbrengen. Meer over het risico op tekenbeten vind je op de website van het RIVM. Veel ziekteverwekkers en overbrengers van ziektes zijn klimaatgevoelig. Ook de overdracht van en blootstelling aan ziektes wordt beïnvloed door klimaatfactoren, zoals temperatuur en luchtvochtigheid. Door klimaatverandering zullen daarom de risico’s op en de effecten van infectieziektes veranderen. Hoe ze zullen veranderen, is nog niet duidelijk.

Langer en meer last van hooikoorts

Doordat planten eerder en langer bloeien, kunnen mensen langer last krijgen van hooikoorts. Ook de toename van CO₂ in de lucht zorgt voor meer pollen en dus meer hooikoorts. Daarnaast kunnen sommige allergene soorten meer gaan voorkomen, zoals ambrosia en olijfbomen. Ook kunnen de klachten intenser worden als het plotseling extreem warm wordt en het daarna gaat onweren: het aantal pollen neemt dan door de warmte snel toe en door het onweer komen de zetmeelkorrels van de pollen los. Dat kan thunderstorm-astma veroorzaken. Dat zijn hevige astma-aanvallen, die worden veroorzaakt doordat de zetmeelkorrels van pollen diep in de longen kunnen doordringen. Het is nog onduidelijk of dit in Nederland voorkomt.

Meer last van schimmels en huismijt

Door hogere temperaturen in combinatie met een hoge luchtvochtigheid kunnen schimmels en huismijt zich beter ontwikkelen. Vocht en schimmels kunnen astma verergeren.