Bereid je actie voor met dit stappenplan

Om je goed voor te bereiden op het organiseren van een actie, kun je gebruikmaken van verschillende tools. We noemen er hier een aantal.

Beleidsmixer

De Beleidsmixer biedt een overzicht van manieren om klimaatadaptatie te stimuleren op privaat terrein. De tool gaat daarbij niet alleen over communicatie, maar laat ook zien welke andere middelen je kunt gebruiken. Denk aan regelgeving en financiële prikkels. De tool verwijst je ook door naar factsheets, modelteksten en voorbeelden.

Gedragstool Klimaatadaptatie

Met de Gedragstool Klimaatadaptatie ontwerp je klimaatadaptief beleid waarin gedrag centraal staat. De tool geeft je praktische tips over hoe je het gedrag van burgers en bedrijven kunt beïnvloeden, onder andere met financiële prikkels. Ook leert de tool je hoe je kunt meten of het gelukt is om gedrag te beïnvloeden.

Verslag Communicatiecafé van Samen Klimaatbestendig

Op 14 december 2022 organiseerde Samen Klimaatbestendig samen met communicatiebureau de Lynx een bijeenkomst voor de community communicatie klimaatadaptatie. In het verslag van deze bijeenkomst (pdf, 4.9 MB) vind je 11 tips over hoe je bewoners enthousiast maakt om te vergroenen en ze aanzet tot klimaatadaptatie. Een van de tips is dat het werkt om je actie stapsgewijs aan te pakken en een vervolg te geven aan je actie: ‘Kom na de actie zelf bijvoorbeeld een keer terug voor onderhoudstips of maak een fotoserie als alle planten in bloei staan’.

Ons Water Leefstijlvinder

De ene inwoner maakt zich ernstig zorgen over klimaatverandering. De ander vindt het maar een storm in een glas water. Bewoners zullen alleen tot klimaatadaptatie overgaan als ze interesse hebben en de motivatie voelen. Om te kunnen aansluiten bij interesses en motivaties van bewoners in een bepaalde buurt, is het handig om te weten wat hun belevingswereld en leefstijl is. Via de website Ons Water Leefstijlvinder kun je je verdiepen in de verschillende leefstijlen van bewoners. Naast informatie over leefstijlen vind je hier ook verdiepende informatie over hoe je het beste communiceert met deze verschillende leefstijlgroepen. Je moet je wel (gratis) registreren.

CASI

CASI is een instrument van de Rijksoverheid dat je kunt gebruiken als je met je communicatie gedrag wilt beïnvloeden. CASI staat voor Communicatie Activatie Strategie Instrument. Je kunt het hele proces doorlopen maar je kunt bijvoorbeeld ook alleen de checklist Tien snelle tips voor gedragsverandering gebruiken.

Heb je je verdiept in je doelgroep(en)? Dan kun je per doelgroep bepalen welk doel je bij deze groep wilt bereiken, welke middelen je daarbij inzet en wat daarbij je boodschap is. Bij huiseigenaren kun je bijvoorbeeld goed een subsidie onder de aandacht brengen. Bij huurders werkt het vaak beter als een actie weinig of geen geld kost. Huurders waarvan een deel mogelijk tot een kwetsbare groep hoort, kun je niet allemaal bereiken door te communiceren via folders, kranten, sociale media en posters. Bedenk op welke andere manieren je die groep kunt bereiken. Bijvoorbeeld door met een opvallende bus de wijk in te gaan.

Kun je aanhaken op een bestaande actie?

Voordat je zelf een actie gaat organiseren, is het goed om te onderzoeken of er al acties of initiatieven zijn waar je bij kunt aanhaken. Dat kan een landelijke campagne zijn, maar bijvoorbeeld ook een bewonersinitiatief. Als je aanhaakt op andere acties, kan het uiteindelijke bereik van de actie ook groter worden. Daarnaast kost het je minder tijd dan zelf een actie helemaal vanaf de basis op te zetten.

Houd de boodschap simpel

Let er bij je boodschap op dat je deze simpel houdt. Informatie die makkelijker door het brein kan worden verwerkt, wordt beter opgenomen, eerder voor waar aangezien en positiever beoordeeld. Mensen staan er dan ook meer voor open om hun gedrag te veranderen.

Voorbeelden van doel en boodschap per doelgroep

Hieronder geven we voor de eerder genoemde doelgroepen voorbeelden van doelen en boodschappen, en de middelen die je daarbij kunt inzetten.

1. Huiseigenaren 50-70

• Doel 1: huiseigenaren weten dat er een risico is op wateroverlast en kennen de mogelijkheden om zich tegen waterschade te verzekeren.
• Boodschap 1: Door klimaatverandering krijgen we steeds meer te maken met extreme regenbuien. Onze watersystemen kunnen zulke extreme buien niet aan. Droge voeten kunnen we daarom niet altijd voorkomen! Het is belangrijk om dat te beseffen. Vaak ben je via je opstalverzekering verzekerd tegen schade door weersextremen, maar niet altijd. Bekijk je eigen opstalverzekering voor de precieze voorwaarden.
• Middelen: communicatie via brief, lokale krant, sociale media en website
• Doel 2: huiseigenaren koppelen hun regenpijp af én vervangen tegels door groen.
• Boodschap 2: Je kunt nu subsidie krijgen voor het afkoppelen van je regenpijp. Zo stroomt het water niet direct in het riool en krijg je minder snel wateroverlast. Wil je het helemaal goed doen? Vervang dan ook zoveel mogelijk tegels in je tuin door groen, zodat het regenwater in de bodem kan zakken. Dat helpt niet alleen tegen wateroverlast, maar ook tegen droogte!
• Middelen: bestaande subsidieregeling, communicatie via sociale media, website, lokale krant en brief.

2. Huurders in wijk waar geveltuinen gewenst zijn, zowel met als zonder taalproblemen

• Doel: bewoners leggen geveltuin aan.
• Boodschap: Wil jij ook een mooi geveltuintje voor de deur? Doe dan mee met de actie Mooie Gevels op 23 en 24 april! Als iedereen meedoet, zorgen we samen voor een prachtige straat. Wist je trouwens dat deze tuintjes ook goed helpen tegen wateroverlast? Het regenwater kan namelijk in de bodem van de tuintjes zakken. Daardoor komt het minder op straat te staan. Dubbel voordeel dus!
• Middelen: gratis plantjes, hulp aanbieden bij aanleg, communicatie via bus/standje in buurt, sociale media, lokale krant, website en folder.

Een mooi voorbeeld van aansluiten bij de belevingswereld van je doelgroep is de regentonactie met Go Ahead Eagles in Deventer.

Als je bewoners wilt activeren tot klimaatadaptatie of ze bewust wil maken van mogelijke gevolgen van klimaatverandering, is het belangrijk om te weten wie je wilt bereiken.

Focus je op maximaal drie doelgroepen

Focus je daarbij op maximaal drie doelgroepen, ook als je eigenlijk alle inwoners zou willen bereiken. Focus je bijvoorbeeld op doelgroepen uit wijken die het meeste te maken hebben met wateroverlast. Wees je er daarbij wel bewust van dat je doelgroepen uit veel verschillende mensen bestaan, waarvan een deel moeilijker te bereiken is. Denk vooral aan mensen die kwetsbaarder zijn, zoals ouderen, zieken, mensen met een laag inkomen, mensen die niet veel lezen of laaggeletterd zijn en mensen die weinig of geen Nederlands kunnen. Probeer juist ook die mensen te bereiken.

Bij de eerste kernboodschap van hierboven zou je bijvoorbeeld de focus kunnen leggen op huiseigenaren, om ze te wijzen op mogelijke verzekeringen tegen schade.

Bij de tweede kernboodschap zou je de focus kunnen leggen op de volgende drie doelgroepen:

1. Huiseigenaren, grootste leeftijdsgroep 50-70
2. Huurders in wijk waar geveltuinen gewenst zijn, grootste leeftijdsgroep 30-50
3. Huurders met lees- of taalproblemen, in wijk waar geveltuinen gewenst zijn

Verdiep je in de doelgroep

Heb je bepaald wie je belangrijkste doelgroepen zijn? Verdiep je dan eerst in deze doelgroepen.  Wat speelt er in de omgeving? Wat zijn de leeftijdscategorieën van de bewoners? En wat voor interesses en hobby's hebben ze? Dit helpt je om je boodschap goed bij de doelgroep te laten aansluiten en de mensen beter te bereiken. De Leefstijlvinder van Ons Water kan daarbij helpen.  Deze tool is gemaakt voor gemeenten, waterschappen en provincies. Je vindt hierin zes leefstijlen, met daarbij tips per leefstijl hoe je die groep het beste motiveert om in actie te komen.

Maar soms is er meer nodig om het gedrag van je doelgroep te kunnen beïnvloeden. Wil je hier meer over weten? Ga dan naar de pagina Tips om gedrag te beïnvloeden’.

Bedenk eerst wat je met de actie wilt bereiken en welke boodschap je daarbij wilt overbrengen.

Bepaal voor jezelf het doel

Bedenk waarom je deze actie wilt organiseren. Wat is de directe aanleiding? En wat wil je er uiteindelijk mee bereiken? Een voorbeeld:

Stel dat de gemeente vaak problemen heeft met wateroverlast en dan ook vaak klachten krijgt van inwoners dat de straten zo snel onder water staan. Als gemeente zou je graag willen dat de straten minder snel onder water staan én dat de klachten minder worden, ook als er toch een keer water op straat komt te staan. Daarom bedenk je een bewustwordingscampagne én organiseer je een actie om inwoners te stimuleren hun regenpijp af te koppelen van het riool en/of tegels te vervangen door groen.

Formuleer je kernboodschap

Als je de aanleiding en het doel hebt bepaald, bedenk dan je kernboodschap. Welke boodschap wil je op alle inwoners overbrengen? In het voorbeeld van hierboven zouden dat twee kernboodschappen zijn, bijvoorbeeld zo geformuleerd:

1. Door klimaatverandering krijgen we steeds meer te maken met extreme regenbuien. Als er te veel regen valt, kunnen onze watersystemen het water niet altijd snel genoeg afvoeren. Droge voeten kunnen we daarom niet altijd voorkomen!
2. Samen kunnen we wateroverlast verminderen. Dat kan als we allemaal onze regenpijp afkoppelen van het riool en tegels in de tuin of geveltuin vervangen door groen. Zo houdt onze bodem meer water vast en stroomt er minder water het riool in. En krijgen we minder snel natte voeten!

Denk bij het formuleren van je kernboodschap ook na over de toon van de boodschap: wil je alarmeren, vertrouwen wekken en/of handelingsperspectief bieden? Vind je het lastig om een kernboodschap te formuleren en kun je wat inspiratie gebruiken? Bekijk dan eens het document Inspiratie voor kernboodschappen klimaatadaptatie (pdf, 342 kB). Deze tekstjes mag je vrij gebruiken en omschrijven naar je eigen kernboodschap.