Water en bodem sturend

In november 2022 is er vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een Kamerbrief Water en Bodem Sturend gepubliceerd. Daarin maakte het kabinet 33 structurerende keuzes die richting geven aan beleid om het water- en bodemsysteem meer sturend te maken.

Er is een transitie nodig

Bij klimaatadaptatie ligt de focus nu op de periode tot 2050. Maar om ook na 2050 voorbereid te zijn op de gevolgen van klimaatverandering, is er een transitie nodig in de ruimtelijke ordening. De processen van bodemdaling, zeespiegelstijging en extremer weer kunnen we niet beheersen. In plaats van ons land en water aan te passen aan ons en onze wensen, is het daarom nodig dat wij ons gaan aanpassen aan de grenzen van bodem en water. En dat we de mogelijkheden van dit natuurlijk systeem benutten. We moeten bodem en water dus als uitgangspunt nemen, als basis.

Denk groot

Er is behoefte aan een duidelijke visie over hoe we het water- en bodemsysteem in Nederland als uitgangspunt willen nemen om ons land klimaatbestendig te maken. Daarom klinkt vanuit verschillende hoeken de roep om meer regie vanuit het Rijk, en er is vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ook een kamerbrief verschenen met structurerende keuzes om water en bodem sturend te maken bij de ruimtelijke ordening. Een deel van de publicaties in dit kennisdossier gaat over deze visie op nationaal en regionaal niveau.

Begin klein

Tegelijk geldt de visie van water en bodem als basis ook op kleinere schaal. Als je in een gebied het bodem- en watersysteem als basis neemt, is het veel makkelijker om dat gebied klimaatbestendig te maken en hoef je minder snel opnieuw maatregelen te nemen. Een deel van de publicaties gaat over hoe je zelf bodem en water als basis kunt nemen bij klimaatadaptatie. Ook vind je in dit kennisdossier verschillende hulpmiddelen die je daarbij kunnen ondersteunen en voorbeelden die je kunnen inspireren.

Hoe eerder, hoe beter

Hoe eerder we beginnen met de transitie om bodem en water als basis te nemen, hoe beter. Hoe meer we nu bijvoorbeeld klimaatbestendig bouwen, hoe minder tijd, energie en geld het ons in de toekomst kost aan schades en andere gevolgen. Zo luidde in 2021 ook het advies van Peter Glas, die toen Deltacommissaris was.

Peter Glas, in Adviesbrief woningbouw en klimaatadaptatie (2021): ‘We moeten alles op alles zetten om een ramp voor te blijven, de gevolgen van extreem weer zoveel mogelijk te beperken en te zorgen dat elke investering, ‘iedere schop in de grond’, ook voor woningbouw, klimaatbestendig wordt uitgevoerd. Dit geldt voor de keuze waar gebouwd gaat worden én de manier waarop gebouwd gaat worden. Hiermee kunnen we voorkomen dat we nu investeringen doen waar we later spijt van krijgen en waarbij we veel kosten in de toekomst moeten maken om schades en gevolgen te compenseren (lock-in).’