Methodes bij stap B │ Impact bepalen

Als een vitale functie uitvalt, kan het zijn dat de impact door keteneffecten veel verder reikt dan de vitale functies en netwerken zelf die beschadigd zijn. Een voorbeeld daarvan zie je in het filmpje van Waterland. Wil je vaststellen hoe groot de impact is in jouw gebied als vitale en kwetsbare functies door een extreme situatie uitvallen? Dan zijn er verschillende manieren waarop je dat kunt doen, zowel voor de directe als de indirecte impact. Bij de keuze voor een aanpak spelen verschillende vragen een rol. Ben je bijvoorbeeld geïnteresseerd in een kwalitatieve analyse, of juist in kwantitatieve data? Ligt de focus voor jou op materiële schade, of neem je ook de operationele schade mee? Er zijn ook verschillende momenten waarop je de impact kunt vaststellen. Met de ‘wat-als-analyse’ en een ‘event-tree-analyse’ voorspel je bijvoorbeeld wat er mis kan gaan in bepaalde situaties. En met de STEP-techniek voer je achteraf een analyse uit om te bepalen wat de werkelijke impact is als een bepaalde vitale functie uitvalt. Hieronder zie je een aantal methodes die je kunt gebruiken. Als je op de methode klikt, kom je bij de uitgebreide toelichting terecht.

1. Wat-als-analyse

De 'wat-als-analyse' gebruik je voordat een vitale functie uitvalt. Het is een kwalitatieve techniek die gebruikmaakt van brainstormsessies. Zo stel je samen vast wat er verkeerd kan gaan als bepaalde vitale functies uitvallen en wat hiervan de consequenties zijn.

2. Event-tree analyse

De ‘event-tree-analyse’ gebruik je ook voordat een vitale functie uitvalt. Met deze inductieve techniek ontwikkel je visuele modellen van wat er verkeerd kan gaan als een vitale functie uitvalt. Dat doe je op een logische manier met behulp van zogenaamde gebeurtenissenbomen.

3. Safety audit

De 'safety audit' is een veiligheidsinspectie die je doet op het moment dat een vitale functie uitvalt. Met deze procedure inspecteer je de operationele veiligheidsprogramma’s van een installatie, proces, of vitale infrastructuur. Door een safety audit te doen, kun je voor toekomstige situaties beter in beeld krijgen hoe een verstoring zich door het systeem verplaatst en welke rol de veiligheidsprocedures hierbij spelen.

4. Criticality analyse

Met een 'criticality-analyse' kun je in kaart brengen wat de indirecte impact is als een onderdeel van een vitaal netwerk gedeeltelijk of helemaal uitvalt. Je bekijkt dan per schakel hoe het hele netwerk kan blijven functioneren als die schakel uitvalt. Je kunt een criticality-analyse uitvoeren voor alle vitale functies die een netwerk vormen, zoals voor wegen, elektriciteit en drinkwater.

5. STEP-techniek

Als je een uitgevallen vitale functie achteraf wilt evalueren, kun je de 'STEP-techniek' gebruiken: The Sequentially Timed Event Plotting technique. Met deze techniek beschrijf je het proces dat leidt tot een bepaalde impact en breng je veiligheidsproblemen in kaart. Deze helpen je om zelf aanbevelingen te formuleren.

6. Grafentheorie

Met de 'Grafentheorie' vertaal je een complex systeem naar een graaf. Met zo’n graaf kun je de verspreiding en effecten van een storing door een getroffen systeem analyseren. Die analyse helpt je om de risicomechanismen van het systeem te begrijpen en te zien welke zwakke punten grote indirecte gevolgen kunnen hebben.