Wat zijn de gevolgen van een overstroming?

Als een gebied overstroomt kan dat grote gevolgen hebben, zoals schade aan gebouwen en infrastructuur. Soms kunnen er zelfs doden en gewonden vallen. In uitzonderlijke gevallen kan een overstroming tot een grote maatschappelijke crisis leiden. Op deze pagina lees je meer over de mogelijke gevolgen van een overstroming.

De Deltascenario’s Vlug, Stoom, Warm en Ruim geven vier toekomstbeelden van hoe waterveiligheid en andere wateropgaven in Nederland kunnen veranderen. Alle vier de scenario’s laten zien dat de wateropgaven flink groter worden. Maar de ernst hiervan hangt voor een groot deel af van hoeveel CO₂ er wordt uitgestoten en hoe sterk de Nederlandse bevolking en economie groeien.

Hoe groot kunnen de gevolgen van een overstroming zijn?

De gevolgen van een overstroming worden bepaald door de overstromingsdiepte, de snelheid waarmee een gebied vol stroomt, evacuatiemogelijkheden, de economische waarde en het aantal inwoners. Door klimaatverandering neemt de kans op overstromingen toe én worden de waterstanden hoger. Door dat laatste kunnen de gevolgen van een overstroming ingrijpender zijn. Ook ruimtelijke ontwikkelingen kunnen invloed hebben op de gevolgen. De gevolgen zijn bijvoorbeeld groter als het aantal inwoners in een gebied is toegenomen of als de economische waarde van een gebied is gestegen.

Wat zijn de gevolgen van zeespiegelstijging voor de waterveiligheid?

Onze kust is tegenwoordig goed beschermd tegen overstromingen. De zeespiegelstijging kan dit op verschillende manieren in gevaar brengen. Het Kennisprogramma Zeespiegelstijging gaat in op de volgende gevolgen:

• De constante stroming van de zee en golven zorgen voor erosie langs de kustlijn. Het zeewater neemt steeds meer zand van de kust mee, waardoor onze kustlijn meer landinwaarts verschuift.
• Hogere waterstanden en golven zijn een steeds grotere belasting op de waterkeringen. Als deze duinen, dijken, dammen en stormvloedkeringen niet hoog en sterk genoeg zijn, kunnen ze onder extreme omstandigheden falen. Dat betekent dat ze het water niet meer voldoende kunnen tegenhouden.
• De stormvloedkeringen zullen bij zeespiegelstijging vaker moeten sluiten. Dit heeft gevolgen voor de scheepvaart.
• Een deel van het water in onze meren en kanalen moet kunnen wegstromen naar zee. Dit wordt spuien genoemd. Zo blijft de waterstand in orde. De mogelijkheden om te spuien worden steeds kleiner als de zeespiegel stijgt.

Deze gevolgen van zeespiegelstijging voor de waterveiligheid zijn al langer bekend. Rijkswaterstaat en waterschappen zijn dan ook al druk bezig met maatregelen om deze gevolgen te beperken. Daar lees je meer over op de pagina ‘Hoe kunnen we de risico's en gevolgen beperken?’.

Wat zijn de gevolgen van een overstroming voor verschillende sectoren?

De gevolgen van een overstroming kunnen per sector verschillen. Het bollenschema ‘De zeespiegel stijgt (pdf, 244 kB)’ van de Nationale Adaptatiestrategie (NAS) biedt een overzicht van de gevolgen van zeespiegelstijging en hogere waterstanden voor de verschillende sectoren. Met de NAS Adaptatietool kun je een eigen bollenschema maken. Voorbeelden van gevolgen van een overstroming zijn:

• Een overstroming kan schade veroorzaken aan gebouwen en woningen. Het water kan bijvoorbeeld een gebouw binnenstromen.
• Vitale functies kunnen bij een overstroming beschadigd raken en uitvallen. Zo kunnen drinkwaterlocaties overstromen, waardoor de levering van drinkwater uitvalt. Elektriciteit- en telecomnetwerken kunnen uitvallen, waardoor allerlei functies stil komen te liggen. En ook de levering van gas kan bij een overstroming stil komen te liggen. Het droogmaken kan maanden duren en pas als het water weg is, kan het herstelwerk beginnen. Voor sommige netwerken kan het herstel ook maanden duren.
• Als een locatie overstroomt waar olie en andere gevaarlijke stoffen worden verwerkt en opgeslagen, kan dat ernstige schade en vervuiling veroorzaken in de omgeving.
• Er kan grote schade aan gewassen ontstaan als landbouwgronden overstromen en oogsten beschadigd raken.
• Een overstroming kan gevolgen hebben voor de gezondheid. Na een evacuatie kunnen mensen last krijgen van psychische klachten. Ook kunnen ziekenhuizen onbereikbaar worden als belangrijke toegangswegen onder water komen te staan.