Gevolgen voor de gezondheid

Milde verschijnselen van extreme temperaturen of aanhoudende hitte kennen we allemaal wel: concentratieproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid. Gezondheidsklachten door hitte noemen we ook wel hittestress. Maar de gevolgen kunnen ook ernstiger zijn, vooral voor ouderen en mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking. Zij kunnen zelfs aan hittestress overlijden. Hieronder lees je hoe je hittestress herkent, wie er extra kwetsbaar voor zijn en wat er bekend is over de relatie tussen hitte en gezondheid. Op deze pagina lees je hoe je hittestress zoveel mogelijk kunt voorkomen.

Hoe herken je hittestress?

Hittestress kan in milde en ernstige vorm voorkomen. Oververhitting betekent vooral dat je genoeg water moet drinken en het rustig aan moet doen. Bij hitte-uitputting moet je rust nemen, drinken en je lichaam koelen. En als iemand een hitteberoerte heeft, moet je 112 bellen. Wil je weten hoe je de verschillende symptomen van hittestress herkent en wat je precies moet doen? Bekijk dan de flyer Hitte en Gezondheid van het RIVM. Tijdens corona is het lastiger om hitteproblemen aan te pakken: op de website van het Rode Kruis vind je tips over hitte tijdens corona. Ook kun je bij het Rode Kruis een workshop Omgaan met extreme hitte volgen.

Wie zijn het meest kwetsbaar?

Het meest kwetsbaar voor hitte zijn 75-plussers en mensen met een lichamelijke en geestelijke beperking. De cijfers van het CBS laten zien dat tijdens de hittegolf in 2020 vooral meer mensen overleden in verpleeg- of verzorgingshuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg. Maar ook jonge kinderen, buitenwerkers en sporters lopen een risico bij hitte.

Ouderen hebben een lagere dorstprikkel, waardoor ze sneller uitdrogen. Als ze dan bijvoorbeeld ook nog plastabletten gebruiken, zijn ze extra kwetsbaar voor uitdroging. Ook andere medicijnen kunnen tegenwerken bij hitte. Verder is hitte extra belastend bij sommige aandoeningen, zoals hart-, long- en nierproblemen. Zo leidt inspanning bij mensen met longproblemen tijdens hete dagen extra snel tot benauwdheid.

Eenzaamheid vergroot kwetsbaarheid voor hitte

Veel ouderen voelen zich in de zomer eenzamer dan in andere seizoenen. Deze ‘zomereenzaamheid’ komt vooral doordat vaste zorgverleners dan vaak op vakantie zijn en er een zomerstop is van de dagbesteding.  Door zomereenzaamheid zijn ouderen ook kwetsbaarder voor hitte, omdat niemand ze dan in de gaten houdt. Er zijn verschillende initiatieven tegen eenzaamheid, zie daarvoor het programma Een tegen eenzaamheid van het Ministerie van Volksgezondheid en Welzijn en Sport. Stichting CAS, TAUW en Klimaatverbond Nederland hebben een hitte-en-eenzaamheidskaart ontwikkeld waarmee gemeenten kunnen zien in welke wijken veel mensen wonen die kwetsbaar zijn voor hitte.

Wat is er bekend over sterfte door hitte?

Hieronder vind je een aantal onderzoeken over de relatie tussen hitte en sterfte:

• Uit internationaal onderzoek blijkt dat één derde van deze hittedoden in Nederland het gevolg is van klimaatverandering.
• Het rapport 'Data-analyse sterfte bij hitte' van adviesbureau HKV en CBS onderzoekt met behulp van een langjarige data-analyse de trends in sterfte door hitte. Niet alleen de buitentemperatuur speelt een rol, maar bijvoorbeeld ook de duur van een hitteperiode.
• Uit onderzoek van onder andere de Universiteit Gent en Wageningen University & Research blijkt dat droogte een hittegolf heter maakt, maar tegelijk ook minder dodelijk. Droogte verlaagt namelijk de luchtvochtigheid. Een lagere luchtvochtigheid verkleint de kans op oververhitting, omdat we dan met zweten de temperatuur van ons lichaam beter kunnen koelen.
• Uit onderzoek van de Vrije Universiteit blijkt dat er tijdens hittegolven onder 65-plussers meer vrouwen overlijden dan mannen. Mogelijke verklaringen voor deze verschillen tussen oudere vrouwen en oudere mannen zijn dat vrouwen minder snel zweten en vaak langer alleen wonen dan mannen. Het zou volgens de onderzoekers goed zijn om dit verder te onderzoeken.