Maatregelen voor de gezondheid

Hoe beschermen we kwetsbare mensen het beste tegen hitte? Daarvoor zou elke gemeente een lokaal hitteplan moeten hebben. Op deze pagina lees je er meer over. Ook vind je hier interessante links naar onderzoeken, adviezen en webinars over hoe je gezondheidsproblemen als gevolg van hitte beperkt.

Wil je inwoners bewust maken van de gezondheidsrisico’s van hitte, zodat ze minder snel last krijgen van hittestress? Dan kan de Toolkit Basiscommunicatie wateroverlast, overstroming, hitte en droogte daarbij helpen. Ook handig is het overzicht van communicatiematerialen over hitte (pdf, 607 kB) dat Samen Klimaatbestendig heeft uitgebracht.

Lokaal hitteplan

Bij extreme hitte of als er extreme hitte dreigt, activeert het RIVM het Nationaal Hitteplan. Om inwoners te beschermen tegen hitte is het belangrijk dat er ook op lokaal niveau een hitteplan is. In een lokaal hitteplan staan afspraken over maatregelen en verantwoordelijkheden van lokale overheden en organisaties tijdens een periode van hitte. Het lokaal hitteplan richt zich vooral op mensen die kwetsbaar zijn voor hitte. Steeds meer gemeenten in Nederland hebben zo'n lokaal hitteplan of werken eraan.

Wil je een lokaal hitteplan opstellen? Gebruik dan de Handreiking Lokaal Hitteplan. Deze helpt je om samen met andere betrokken partijen een lokaal hitteplan op te stellen. Voorbeelden van lokale hitteplannen en andere handige hulpmiddelen vind je in de Menukaart Hitte.

Hoe voorkom je gezondheidsproblemen door hittestress?

Wil je meer weten over hoe je de gevolgen van hittestress op de gezondheid beperkt? Dan kunnen de volgende linkjes interessant zijn:

• In de zomer van 2019 heeft de GGD in Gelderland en Overijssel onderzoek gedaan naar de hittebeleving onder volwassen inwoners van deze twee provincies. De resultaten hiervan staan in de factsheet Hitte en Gezondheid (pdf, 258 kB).
• De Academische Werkplaats Milieu en Gezondheid legt in een rapport met praktische adviezen (pdf, 2.8 MB) (2021) de gezondheidsrisico’s van hitte uit en geeft een overzicht van de effectiviteit van maatregelen.
• Het FNV Arbo-adviespunt geeft adviezen over gezond werken in de hitte en heeft een werkklimaat app.
• Werknemers met een buitenberoep of met warme beschermende kleding gebruiken steeds vaker koelvesten, koelsjaals of andere aangepaste kledingstukken tegen de hitte. De inspiratie hiervoor komt uit de topsport. Een koelvest kun je ook makkelijk zelf maken.
• Uitdroging door hitte kan ook invloed hebben op de werking van bepaalde medicijnen. Maar op welke precies? Het Nederlandse Huisartsengenootschap heeft dit in het Document Hitte op een rijtje gezet. De medische term voor uitdroging is dehydratie.

Extreme hitte (Code Rood)

De meeste hittemaatregelen richten zich op hitte tijdens een ‘normale hittegolf‘. Bijvoorbeeld een periode van enkele dagen rond de 30^oC. Maar wat als het enkele dagen tegen de 40^oC loopt? Hoewel de kans op zulke extreme hitte toeneemt, zijn we er nog niet op voorbereid. Een woning kan dan zo sterk opwarmen dat het gevaarlijk is om thuis te blijven. Een park of een andere groene buitenruimte biedt dan ook geen verkoeling meer. We hebben dan te maken met een ‘hittecalamiteit’, ook wel Code Rood voor hitte. Gemeenten en veiligheidsregio’s zijn zich steeds meer bewust van de noodzaak om hierop voorbereid te zijn. Hieronder een lijstje met interessante informatie over situaties van code rood voor hitte.

• Het klimaatverhaal ‘Ongekend Heet’ van Stichting CAS geeft een beeld van de risico’s die kunnen optreden bij een extreme hittegolf.
• Het boekje ‘Code Oranje en rood voor hitte, Frankrijk’ (pdf, 701 kB) geeft een overzicht van de landelijke en lokale maatregelen tijdens de extreme hitte in Frankrijk in augustus 2023. In dit kader vertelt Mathilde Pascal, epidemioloog en hitte-expert, in een webinar van Samen Klimaatbestendig over hoe ze in Frankrijk omgaan met extreme hitte.
• Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland werkt aan een leertraject over extreme hitte en is daarmee koploper onder de veiligheidsregio’s in Nederland. Voor deze training zijn kennisclips gemaakt die op YouTube staan.
• Samen Klimaatbestendig heeft een handreiking opgesteld voor gemeenten en veiligheidsregio’s die een tabletop-oefening willen doen voor extreme hitte. Dit is een laagdrempelige manier om inzicht te krijgen in de lokale impact van extreme hitte en de capaciteit om die te beperken.
• In 2021 werd Portland, de grootste stad van Oregon in het noordwesten van de Verenigde Staten, getroffen door een extreme hittegolf. In een webinar van Samen Klimaatbestendig vertelt Jonna Papaefthimiou, werkzaam voor de gouverneur van Oregon, hoe de lessen van toen tot nieuw beleid hebben geleid en wat de plannen voor de toekomst zijn.