E. Hoe bepaal je het ambitieniveau om beslissingen te kunnen nemen?
Als je in kaart hebt gebracht wat de belangrijke risico’s zijn, kun je nog niet meteen beslissingen nemen. Je moet daarvoor ook bepaald hebben welk ambitieniveau je aan een bepaalde vitale en kwetsbare functie toekent. Hoe veilig of robuust moet de functie zijn? Dat is een complexe vraag. Zoals je bijvoorbeeld in de case Broward County ziet, verschilt het antwoord daarop per type functie en locatie. Bijvoorbeeld: Hoeveel water mag er op de weg blijven liggen? Voor hoelang? Voor dijken bestaat er al zo’n ambitieniveau in de vorm van wettelijke normen voor overstromingsrisico’s. Voor vitale en kwetsbare infrastructuur zijn zulke normen er (nog) niet, en moeten we het ambitieniveau zelf bepalen. Het is daarbij belangrijk om de belangen en verantwoordelijkheden van verschillende stakeholder op elkaar af te stemmen.
Hoe bepaal je het ambitieniveau?
In het schema hieronder zie je hoe je het ambitieniveau kunt bepalen. Aan de linkerkant staat bovenaan het ambitieniveau en daaronder het huidige of nieuwe niveau. Deze niveaus ga je met elkaar vergelijken. Hieronder leggen we uit hoe je dat doet:
- Het huidige niveau kun je bepalen door een stresstest uit te voeren en de impact en keteneffecten te bepalen (stap A, B en C).
- Het ambitieniveau kun je bepalen door onder andere een risicodialoog te voeren over de vraag hoe robuust en veerkrachtig je wilt dat een functie is. Dat doe je met een afwegingskader, zie stap 3 van B: Hoe bepaal je de impact?
- Is het ambitieniveau hoger dan het huidige niveau? Dan ga je op zoek naar geschikte maatregelen om het huidige niveau te verhogen, zie het rechterdeel van het schema.
- Deze maatregelen kun je afwegen in een maatschappelijke kosten-baten analyse. Hier kan uitkomen dat de kosten te hoog zijn om het gewenste ambitieniveau te halen.
- Zijn de kosten te hoog? Dan moet je het ambitieniveau naar beneden bijstellen.
- Dit proces blijf je herhalen, ook nadat je de maatregelen hebt uitgevoerd. Dan kijk je of het het nieuwe niveau voldoet aan het ambitieniveau. Is dat niet zo? Dan kun je weer op zoek naar geschikte maatregelen, of besluit je om het ambitieniveau te verlagen.
Wie voeren de risicodialoog?
Je kunt het ambitieniveau bepalen in een risicodialoog. Aan zo’n risicodialoog doen in ieder geval de netbeheerder en de gebruiker mee. De netbeheerders weten precies wat een haalbaar serviceniveau is van de infrastructuur, en op wat voor een manier je het ambitieniveau kunt meten. Maar uiteindelijk zal ook de gebruiker van de infrastructuur bepalend zijn in het ambitieniveau. Die kan aangeven welk minimale serviceniveau van de infrastructuren hij acceptabel vindt.
Hoe druk je het ambitieniveau uit?
Je kunt het ambitieniveau het best uitdrukken in een minimaal en maximaal serviceniveau van de vitale en kwetsbare functie. Maar het kan op verschillende manieren, en is ook afhankelijk van de eenheden die in de stresstest zijn gebruikt. Het is handig om het huidige niveau en ambitieniveau met dezelfde eenheden te kunnen vergelijken in een afwegingskader. Dat is bijvoorbeeld gedaan in de case Botlek. Het ambitieniveau kan bijvoorbeeld zijn dat de stroom in een gebied maximaal 1 keer per jaar mag uitvallen, en binnen 3 uur hersteld moet zijn. Blijkt uit de stresstest dat de hersteltijd langer duurt? Dan kun je hier gericht maatregelen voor zoeken.
Het ambitieniveau is ook belangrijk in adaptatiestrategie
Stel je een adaptatiestrategie op? Dan hoort daar ook een bepaald ambitieniveau bij. Dat is iets wat nog vaak over het hoofd wordt gezien. Ook is er nog weinig onderzoek gedaan naar hoe je het ambitieniveau het beste verwerkt in een adaptatiestrategie. Hieronder lees je twee onderzoeken die zich hierop hebben gericht:
- Een recent onderzoek in Portugal. De onderzoekers vroegen bewoners van de stad Barreiro hoelang ze na een aardbeving zonder water, of met alternatieve vormen van water, zouden kunnen leven.
- Het eerdergenoemde onderzoek in Tuzla. Hierin hebben de onderzoekers gekeken welk serviceniveau minimaal geleverd moet worden aan het bedrijventerrein, en of serviceniveau ook haalbaar is.
Nog veel vragen
Er zijn nog veel vragen over het ambitieniveau. Hoe kun je dit het best bepalen? Moeten hier nationale normen voor komen, en zo ja, hoe dan? Ook is nog niet duidelijk hoe keteneffecten hierin betrokken moeten worden.
