Pilot Waterveiligheid Botlek
In de regio Rijnmond-Drechtsteden ligt een groot buitendijks gebied met veel vitale en kwetsbare infrastructuur: het Botlekgebied. Er zijn geen wettelijke normen om dit soort buitendijkse gebieden te beschermen tegen overstromingen. Bewoners en gebruikers dragen de verantwoordelijkheid om de gevolgen van een overstroming te beperken. Zij moeten zelf maatregelen nemen om het risico op waterschade klein te houden. Maar dat risico neemt door klimaatverandering steeds verder toe. Op advies van het Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden (2014) is daarom het pilotproject Botlek Waterveiligheid (2016) (pdf, 2.2 MB) uitgevoerd. Daarin is onderzocht hoe bewoners en gebruikers van dit buitendijks gebied beschermd kunnen blijven. Hierbij hebben de betrokken partijen specifiek gekeken naar overstromingskansen, gevolgen en mogelijke maatregelen. Ook hebben ze samen een adaptatiestrategie geformuleerd.
Welke vitale en kwetsbare functies zijn onderzocht?
In de pilot is onderzoek gedaan naar objecten die deel uitmaken van de volgende nationale vitale en kwetsbare functies:
- transport: snelweg A15
- energie: tanksopslag, olieraffinaderijen, nutsbedrijven
- chemie: chemische bedrijven
Daarnaast is ook de kwetsbaarheid onderzocht van objecten die niet als vitaal en kwetsbaar zijn aangemerkt door de nationale overheid: bulkterminals, containeroverslag, stukgoedterminals en distriparken.
Hoe hebben de partijen samengewerkt?
In deze pilot hebben het Havenbedrijf Rotterdam, de gemeente Rotterdam en Rijkswaterstaat West Nederland Zuid intensief met elkaar samengewerkt. Zij hebben veel overheden, bedrijven, nutsbeheerders, kennisinstellingen en belanghebbenden in het onderzoek betrokken. Dat hebben ze gedaan door samen een kennisbasis te ontwikkelen en door dialogen te voeren over de formulering van een adaptatiestrategie. In bijlage 1 van het Bijlagenrapport Botlek Waterveiligheid (pdf, 2.9 MB) vind je een overzicht van alle betrokken organisaties.
Welk advies hebben de betrokken partijen?
Hoe ga je om met de complexiteit van de waterveiligheidsopgaven in buitendijkse (haven)gebieden? Hoe kom je tot goede besluitvorming over de nodige maatregelen? Partijen die betrokken waren bij deze pilot, doen hiervoor de volgende aanbevelingen:
- Werk intensief met elkaar samen
In de pilot hebben veel partijen intensief samengewerkt om een gezamenlijke kennisbasis te ontwikkelen. Daarvoor hebben ze kennis en informatie verzameld en beoordeeld, waarmee ze een afwegingskader hebben ontwikkeld om maatregelen te beoordelen. Daarbij hebben ze theoretische kennis over overstromingsrisico’s en afwegingskaders verrijkt met kennis, ervaringen en perspectieven van experts en belanghebbenden. Deze manier van kennis ontwikkelen heet ‘joint fact finding’. Deze samenwerking heeft niet alleen het bewustzijn van overstromingsrisico’s vergroot. Het heeft ook geleid tot een gezamenlijke taal voor het afwegen van risico’s, en draagvlak gecreëerd voor een adaptatiestrategie.
- Maak overzicht van kansen voor een sterkere kennisbasis
De partijen hebben gewerkt met een dynamische kennisagenda. Dat betekent dat er ook onderwerpen en vragen op staan die bij het ontwikkelen van een adaptatiestrategie of uitvoeringsagenda verder onderzocht moeten worden. In deze dynamische kennisagenda hebben ze ook op een rij gezet welke kansen er zijn om de kennisbasis voor adaptatiestrategieën te versterken: welke programma’s, onderzoeken en projecten zijn geschikt om kennis mee uit te wisselen? Zie hiervoor bijlage 10 van het ‘Bijlagenrapport Botlek Waterveiligheid’ (pdf, 2.9 MB).
- Maak gebruik van het afwegingskader pilot Botlek
In deze pilot zijn het ‘afwegingskader pilot Botlek’ en verschillende maatregelen ontwikkeld. Wil je in jouw buitendijks gebied belangrijke en kwetsbare functies of objecten beschermen? Dan kun je dit afwegingskader aanpassen voor je eigen gebied, en het gebruiken als hulpmiddel bij het nemen van besluiten over de vitale functies.
- Maak heldere afspraken voor de volgende stappen
De pilot levert veel informatie op over hoe je een adaptatiestrategie opstelt. Ook geeft het inzicht in de kwetsbaarheid en ketenafhankelijkheid van de vitale en kwetsbare infrastructuur, zoals stroomvoorziening en de A15. Een vervolgstap is om de relatie te leggen met de voorkeursstrategie van Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden (pdf, 8 MB) en de Strategische Adaptatie Agenda Buitendijks (pdf, 2.2 MB). Dit zou binnen het deelprogramma “Vitaal en Kwetsbaar” van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie opgepakt kunnen worden. Hiervoor moeten de verschillende partijen het eens worden over de strategie die ze gaan volgen. Daarbij zijn heldere afspraken heel belangrijk: Wie heeft welke rol? Wie is waarvoor verantwoordelijk? En wie betaalt welke maatregelen?