Gevolgen voor woningen

Veel woningen in Nederland zijn zo gebouwd dat ze zoveel mogelijk zon binnenlaten, zoals de naoorlogse doorzonwoning. Het licht en de warmte zorgden in het verleden voor een fijne woonplek. Maar door de toenemende hitte kan zo’n zonnige woning in de zomer te heet worden. Het is dan ook niet gek dat er sinds 2016 ruim een half miljoen extra airco’s zijn verkocht. Omdat hitte pas sinds kort een aandachtspunt is in de woonsector, zijn er nog weinig hittebestendige woningen in Nederland. Hieronder lees je wat er gebeurt om daar verandering in te brengen, en op de pagina met maatregelen lees je hoe je hitte in gebouwen kunt tegengaan.

Nieuwbouw en energietransitie

Door de energietransitie zet de woningsector volop in op woningisolatie. Door een goede woningisolatie hoeft de verwarming minder aan als het buiten koud is, en zo bespaar je energie. Aanvragen voor een omgevingsvergunning voor nieuwbouw moeten daarom sinds 1 januari 2021 voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Maar een te goede isolatie kan er in hete dagen toe leiden dat de hitte de woning niet meer uit kan. Dat staat ook in het PBL-rapport Klimaatrisico's in Nederland (2024). Gelukkig zijn er al een aantal initiatieven om te voorkomen dat nieuwbouwwoningen oververhit kunnen raken:

• De indicator TO_juli: de waarde van dit getal geeft per oriëntatie van een gebouw inzicht in het risico op temperatuuroverschrijding (TO) in het gebouw.
• Het Overleg Standaarden Klimaatadaptatie (OSKA) zet zich ervoor in dat standaarden voor het ontwerp van gebouwen rekening houden met warmere zomers en de groeiende behoefte aan koeling.
• Klimaatverbond Nederland heeft samen met de Hogeschool van Amsterdam en Stichting W/E adviseurs een platform opgericht om draagvlak en daadkracht te vergroten bij het inzichtelijk maken en agenderen van de stijgende koeltevraag in woningen.
• Deltares en TNO hebben een Kennisagenda toekomstige koudevraag woningen (pdf, 3.4 MB) opgesteld. Daarin hebben ze geïnventariseerd welke kennis en acties er nodig zijn om inzicht te krijgen in de toenemende koelbehoefte van woningen en de toenemende energievraag voor koeling.

Afspraken op provinciaal niveau

Sommige provincies hebben al afspraken gemaakt om woningen klimaatadaptief en dus ook hittebestendig te bouwen:

• De provincie Zuid-Holland heeft de ambitie om alle nieuwbouwlocaties zoveel mogelijk klimaatadaptief te bouwen. Zij heeft dit vastgelegd in het Convenant Klimaatadaptief Bouwen.
• De provincie Utrecht werkt vanuit haar Programma Klimaatadaptatie 2020-2023 aan afspraken voor klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving.
• De provincies Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en de Metropoolregio Amsterdam hebben samen het platform Bouwadaptief opgezet.

Informatie voor woningcorporaties en gemeenten

Volgens een enquête uit 2023 neemt de bewustwording over hitteproblemen bij woningcorporaties flink toe. Tegelijk is er nog veel behoefte aan kennis over het onderwerp. Wil je je als woningcorporatie verdiepen in hitteproblemen? Dan kun je terecht op de website van Groene Huisvesters. Ook kan de volgende informatie interessant zijn:

• Uit het onderzoek Hitte in de woning (juni 2024) blijkt dat veel bestaande woningen te warm worden tijdens warme dagen. Vanuit dit onderzoek zijn factsheets en een infographic ontwikkeld die voor verschillende woonsituaties de oorzaken en mogelijke oplossingen laten zien. De brochure Corporaties en klimaatadaptatie, thema hittestress (2021) en het onderzoek van TAUW naar de beleving van hittestress onder bewoners (2021) maken ook deel uit van dit onderzoek.
• De Handreiking Hitte in Bestaande Woningen biedt een stappenplan om aan de slag te gaan met hitte in stedelijk gebied. De handreiking bevat ook een beslisboom die kan helpen om te bepalen waar het hitteprobleem het grootst is.
• Op dit kennisportaal vind je ook specifieke informatie voor woningcorporaties die aan de slag willen met klimaatadaptatie.