Maatregelen tegen hitte

Er zijn veel verschillende maatregelen die tegen hitte kunnen helpen. Zo helpen bomen om de omgeving te verkoelen, maken zonneschermen woningen hittebestendiger en kan een lokaal hitteplan helpen om kwetsbare groepen zo goed mogelijk te beschermen tegen hittestress. Op deze pagina lees je wat je kunt doen om hitteproblemen te verminderen. Ook lees je wat je kunt doen bij een situatie van extreme hitte, ook wel Code Rood voor hitte.

Maatregelen nodig in gebied, gebouw, gezondheid

Om hitte aan te pakken, is het nodig om maatregelen te nemen in de omgeving (gebied), aan de woning (gebouw) en vanuit het sociale domein (gezondheid en gedrag). Hieronder vind je per thema een overzicht van maatregelen die je kunt nemen.

Hoe pak je hitte aan?

Je kunt hitte het beste vanuit de verschillende thema’s samen aanpakken. Maar hoe doe je dat? Hieronder vind je hulpmiddelen en ideeën om dat te doen:

  • Menukaart Hitte in de Gebouwde Omgeving: dit hulpmiddel biedt gemeenten een overzicht van hittemaatregelen (de Menukaart) en een stappenplan om te komen tot een integraal actieplan voor hitte (de Handreiking Integraal Actieplan Hitte).
  • Handreiking Hitte 3.0: dit hulpmiddel is bedoeld voor gemeenten en woningcorporaties. De handreiking bevat onder andere een beslisboom die kan helpen om te bepalen waar het hitteprobleem het grootst is. Deze beslisboom kijkt daarbij naar het percentage broze mensen, de gemiddelde schaduw op gebouwen, de gevoelstemperatuur en het percentage groen in de wijk of buurt.
  • Handreiking Lokaal Hitteplan: deze handreiking helpt je om samen met betrokken partijen een lokaal hitteplan op te stellen.
  • Schakel een hitteadviseur of hitteregisseur in: sinds juli 2024 kunnen gemeenten wel de hulp inschakelen van een hitteadviseur, die helpt om een aanpak van hitte op te zetten. Lees ook eens het interview met Madeleen Helmer en Lisette Klok, die pleiten voor een hitteregisseur: een professional vanuit de gemeente die hitte aanpakt vanuit gebied, gebouw en gezondheid.

Extreme hitte (Code Rood)

De meeste hittemaatregelen richten zich op hitte tijdens een ‘normale hittegolf‘. Bijvoorbeeld een periode van enkele dagen rond de 30oC. Maar wat als het enkele dagen tegen de 40oC loopt? Hoewel de kans op zulke extreme hitte toeneemt, zijn we er nog niet op voorbereid. Een woning kan dan zo sterk opwarmen dat het gevaarlijk is om thuis te blijven. Een park of een andere groene buitenruimte biedt dan ook geen verkoeling meer. We hebben dan te maken met een ‘hittecalamiteit’, ook wel Code Rood voor hitte. Gemeenten en veiligheidsregio’s zijn zich steeds meer bewust van de noodzaak om hierop voorbereid te zijn. Hieronder een lijstje met interessante informatie over situaties van code rood voor hitte.

  • Het klimaatverhaal ‘Ongekend Heet’ van Stichting CAS geeft een beeld van de risico’s die kunnen optreden bij een extreme hittegolf.
  • Het boekje ‘Code Oranje en rood voor hitte, Frankrijk’ geeft een overzicht van de landelijke en lokale maatregelen tijdens de extreme hitte in Frankrijk in augustus 2023. In dit kader vertelt Mathilde Pascal, epidemioloog en hitte-expert, in een webinar van Samen Klimaatbestendig over hoe ze in Frankrijk omgaan met extreme hitte.
  • Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland werkt aan een leertraject over extreme hitte en is daarmee koploper onder de veiligheidsregio’s in Nederland. Voor deze training zijn kennisclips gemaakt die op YouTube staan.
  • Samen Klimaatbestendig heeft een handreiking opgesteld voor gemeenten en veiligheidsregio’s die een tabletop-oefening willen doen voor extreme hitte. Dit is een laagdrempelige manier om inzicht te krijgen in de lokale impact van extreme hitte en de capaciteit om die te beperken.
  • In 2021 werd Portland, de grootste stad van Oregon in het noordwesten van de Verenigde Staten, getroffen door een extreme hittegolf. In een webinar van Samen Klimaatbestendig vertelt Jonna Papaefthimiou, werkzaam voor de gouverneur van Oregon, hoe de lessen van toen tot nieuw beleid hebben geleid en wat de plannen voor de toekomst zijn.

Hittemaatregelen financieren

Op de website van de Rijksdienst van Ondernemend (RVO) Nederland vind je een overzicht dat inzicht geeft in de kosten en financiering van klimaatadaptatie, inclusief hitte.