Kans op overstroming groter door toenemende rivierafvoeren

Door klimaatverandering neemt de kans op een overstroming vanuit de rivieren toe. Hogere waterstanden vergroten de kans op overstromingen vanuit de binnenwateren, zoals zijrivieren en beken. Deze kans is het grootst in de winter, omdat de rivierafvoeren in de winter toenemen. Maar ook in de zomer neemt de kans op een overstroming vanuit rivieren toe. Op deze pagina lees je meer over hoe de kans op een overstroming vanuit de rivieren toeneemt.

Hoe neemt de kans op een overstroming vanuit rivieren toe in de winter?

Volgens de KNMI’23-scenario’s neemt in de periode van september tot en met februari de gemiddelde neerslag in de stroomgebieden van de Rijn en de Maas toe. Dit zorgt ervoor dat rivieren in de winter meer water afvoeren, waardoor de kans op overstromingen toeneemt. Tegelijk zal er in de zomer gemiddeld minder neerslag vallen in de stroomgebieden. Dit zorgt in de zomer gemiddeld voor lagere rivierafvoeren. Dit blijkt ook uit het onderzoek van Rijkswaterstaat, Deltares en het KNMI waarin ze hebben berekend wat de KNMI’23-scenario’s betekenen voor de rivierafvoeren in 2050, 2100 en 2150.

Hoe neemt de kans op een overstroming vanuit rivieren toe in de zomer?

Door klimaatverandering neemt de neerslag in maart tot en met augustus af. Hierdoor voeren rivieren in de zomer minder water af. Wel wordt de kans op extreme neerslag juist in de zomer groter, zo blijkt uit internationaal onderzoek. Als er in een groot gebied ineens heel veel regen valt, kan dat leiden tot een overstroming zoals die in juli 2021 in delen van Limburg, Duitsland en België.

Ook andere factoren hebben invloed op rivierafvoer

Naast toenemende neerslag neemt de rivierafvoer ook toe door andere factoren: het smelten van sneeuw, verdamping in het stroomgebied en het waterbeheer.

Wat kunnen we leren van de overstromingen in juli 2021?

In juli 2021 overstroomden delen van België, Duitsland en Limburg. Oorzaak: extreem veel regen op 13 en 14 juli in de stroomgebieden van de Maas en de Rijn. Naar aanleiding van deze overstromingen zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd:

• De kans op overstromingen als gevolg van extreme neerslag zoals in juli 2021 wordt groter, blijkt uit onderzoek door een internationaal team van wetenschappers. Het onderzoek richtte zich op de regio tussen het noorden van de Alpen en Nederland.
• Deltares onderzocht of de zeer extreme neerslag die in juli 2021 in het stroomgebied van de Rijn en de Maas viel ook boven centraal Nederland zou kunnen vallen, en wat de gevolgen daarvan zouden zijn. Conclusie: ja, dat kan gebeuren, ook al is de kans erop wel wat kleiner. En net als in België, Duitsland en Limburg zouden de gevolgen heel groot zijn. Uit het onderzoek blijkt dat we ons op verschillende manieren beter moeten voorbereiden om in zo’n situatie een ramp te voorkomen. De onderzoekers komen daarvoor met zeven aanbevelingen. Bijvoorbeeld: voer stresstesten uit op bovenregionale schaal, evalueer de capaciteit van de crisisbeheersing en wissel over de grenzen heen meer risico-informatie uit.