Klimaatadaptief bouwen

De komende tien jaar moeten er een miljoen woningen gebouwd worden. Om ervoor te zorgen dat deze woningen goed bestand zijn tegen wateroverlast, droogte, hitte en overstroming, introduceert de Rijksoverheid een Landelijke Maatlat voor een groene en klimaatadaptieve gebouwde omgeving. De maatlat is ontwikkeld door de ministeries BZK, IenW en LNV. Op deze pagina kun je meer lezen over klimaatadaptief bouwen en over de landelijke maatlat.

Heb je een vraag over klimaatbestendige nieuwbouw en gebiedsontwikkeling? Dan kun je contact opnemen met Samen Klimaatbestendig. Zij helpen jou zoeken naar het antwoord.

Hoe verplichtend wordt klimaatadaptief bouwen?

In het Bouwbesluit is de TOjuli eis opgenomen om het risico op oververhitting in nieuwbouwwoningen te beperken. Daarnaast hebben verschillende regio’s convenanten en samenwerkingsafspraken opgesteld, waarin meerdere partijen afspraken maken over klimaatadaptief bouwen. Een voorbeeld is het Convenant Klimaatadaptief Bouwen dat de provincie Zuid-Holland heeft opgezet. Dit soort regionale eisen worden als basis gebruikt voor de Landelijke Maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving. In het voorjaar van 2023 start het Rijk samen met betrokken partijen een verkenning naar de mogelijkheden voor juridische borging. Vooruitlopend op juridische borging vraagt de Rijksoverheid alle partijen om de maatlat al zo veel mogelijk toe te passen bij bouwplannen.

Waar moet klimaatadaptief bouwen aan voldoen?

De Landelijke Maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving laat zien aan welke doelen, prestatie-eisen en richtlijnen klimaatadaptief bouwen moet voldoen. Verder kun je nu al op de website van Bouwadaptief lezen hoe je de maatlat kunt toepassen in bouwprojecten. Daarnaast kun je bij het Expertteam van RVO terecht met vragen hierover.

Hoe pak je klimaatadaptief bouwen aan?

Klimaatadaptief bouwen kun je verankeren in beleid én je kunt zelf klimaatadaptief bouwen. Hieronder lees je meer over de aanpak op beleidsniveau en op uitvoeringsniveau.

Hoe veranker je klimaatadaptief bouwen in beleid?

Je kunt klimaatadaptief bouwen verankeren in beleid, in visies, plannen en regels. Dat vastleggen noemen we ook wel ‘reguleren en borgen’ en dat is ook één van de zeven ambities van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Meer over klimaatadaptief bouwen op beleidsniveau kun je vinden op de pagina Beleid ontwikkelen. Hier vind je ook hulpmiddelen, zoals de Menukaart Hitte en de gids Ritsen: klimaatadaptieve instrumenten voor bouwen.

Welke maatregelen zijn er om klimaatadaptief te bouwen?

Meer informatie over concrete maatregelen om klimaatadaptief te bouwen vind je op de pagina Maatregelen nemen. Ook handig is het rapport Maatregelen Klimaatadaptief bouwen. Hierin staat een overzicht van maatregelen die je nu al kunt toepassen, met daarbij onder andere informatie over waar je de maatregel kunt toepassen en hoeveel een maatregel kost.

Veelgestelde vragen over de landelijke maatlat

Heb je een vraag over de Landelijke Maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving? Kijk dan of je het antwoord hieronder kunt vinden. Staat je vraag er niet tussen? Dan kun je je vraag stellen via het contactformulier van dit kennisportaal.

Waarom is er een maatlat?

De maatlat is nodig om beter voorbereid te zijn op de gevolgen van klimaatverandering. Zo kunnen we ook in de toekomst in een veilige, gezonde én groene omgeving blijven wonen en werken. De maatlat maakt voor nieuwbouw duidelijk hoe klimaatadaptief inrichten en bouwen eruitziet. Daarmee biedt hij houvast voor overheden, woningcorporaties en partijen uit de bouw.

Voor wie is de maatlat bedoeld?

De maatlat is bedoeld voor gemeenten, waterschappen, provincies, woningcorporaties en partijen uit de bouw, zoals projectontwikkelaars en ontwerpers. De maatlat maakt duidelijk hoe klimaatadaptief bouwen eruitziet en geeft houvast bij nieuwe projecten en gebiedsontwikkelingen.

Hoe pas je de maatlat toe in een project?

De maatlat bestaat uit doelen, prestatie-eisen en richtlijnen om te komen tot een groene en klimaatadaptieve gebouwde omgeving. De maatlat schrijft geen maatregelen voor. Zo worden innovatieve en slimme oplossingen vanuit de markt gestimuleerd en blijft er ruimte voor regionale invulling. Wil je klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen vastleggen in decentraal beleid of plannen? Dan kan de Handreiking decentrale regelgeving klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen, daarbij helpen. Deze handreiking laat aan de hand van concrete voorbeelden zien wat er binnen de huidige regelgeving mogelijk is.

Geldt de maatlat ook voor bestaande bouw?

De maatlat richt zich op nieuwbouw. Het Rijk verkent op termijn hoe de maatlat ook toegepast kan worden in de bestaande gebouwde omgeving.

De maatlat schrijft geen eisen voor op maatregelniveau. Waarom niet?

De landelijke maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving geldt voor heel Nederland en voor alle soorten ontwikkelingen, klein en groot. De maatlat is daarmee een landelijk uniform referentiekader met doelen, prestatie-eisen en richtlijnen voor wateroverlast, hitte, droogte, biodiversiteit, bodemdaling en overstromingen. Op deze manier zorgen we ervoor dat we in heel Nederland een basisniveau voor een groene en klimaatadaptieve gebouwde omgeving bereiken. Maar de uitdagingen op het gebied van droogte, bodemdaling, hitte, biodiversiteit en wateroverlast verschillen natuurlijk per gebied. Daarom kun je vervolgens lokaal kiezen welke maatregelen het beste passen bij de doelen, eisen en richtlijnen uit de maatlat.

Komt de maatlat boven op het reguliere bouwbesluit?

Op dit moment is de maatlat nog niet wettelijk verplicht. Het Rijk verkent wat de mogelijkheden zijn om de maatlat juridisch te borgen.

Wat is de impact van de maatlat op de woningbouwopgave?

De maatlat helpt om nieuwe bouwprojecten klimaatadaptief en groen te ontwikkelen om Nederland weerbaarder te maken tegen het veranderende klimaat. De doelen, prestatie-eisen en richtlijnen moeten al in het begin van het ontwikkelproces van nieuwbouwlocaties worden meegenomen en vertaald worden naar groene en klimaatadaptieve maatregelen. Dit voorjaar start het Rijk een financiële verkenning waaruit moet blijken wat de consequenties van de maatlat voor de woningbouwopgave inhouden.

Blijft er wel ruimte voor lokaal maatwerk?

De maatlat schrijft geen eisen op maatregelniveau voor. Dat betekent dat je lokaal een afweging kunt maken op basis van de gestelde doelen. Ook is er voor verschillende onderdelen van de maatlat een meer algemene richtlijn geformuleerd, die regionaal verder ingevuld moet worden. De lokale context bepaalt in die gevallen uiteindelijk welke maatregelen en oplossingen het meest geschikt zijn om een nieuwbouwlocatie klimaatadaptief en groen te ontwikkelen. Daarmee blijft er voldoende ruimte om lokale invulling te geven aan de nationale doelen.

Hoe verhouden de regionale convenanten en afspraken zich tot de landelijke maatlat?

De maatlat biedt een landelijke basis voor groen en klimaatadaptief bouwen. In verschillende gebieden zijn de afgelopen jaren ook regionale afspraken gemaakt om toekomstbestendig en klimaatadaptief te bouwen. De bestaande regionale afspraken komen voor het grootste deel overeen met de maatlat. En op sommige punten geven ze een regionale invulling aan de richtlijnen uit de maatlat. Dat betekent in de praktijk dat de regionale afspraken een aanvulling zijn op de landelijke maatlat.

Is de maatlat al een wettelijke verplichting?

De Landelijke Maatlat voor een Groene Klimaatadaptieve Gebouwde Omgeving is nog niet wettelijk verplicht. In het voorjaar start het Rijk met het verkennen van de mogelijkheden om de maatlat juridisch te borgen. Voor nu geeft de maatlat duidelijkheid over wat er van nieuwbouw verwacht wordt op het gebied van klimaatadaptief bouwen en inrichten. Het Rijk vraagt alle betrokken partijen om de maatlat al zo veel mogelijk toe te passen bij bouwplannen.

Is er een aanpreekpunt voor vragen?

Staat je vraag hier niet tussen? Dan kun je je vraag stellen via het contactformulier van dit kennisportaal.

Zijn er informatiebijeenkomsten die je kunt bijwonen?

Dit voorjaar wordt er een landelijk webinar georganiseerd voor gemeenten, woningbouwcorporaties, partijen uit de bouw en andere geïnteresseerden. Meer informatie volgt binnenkort.

De maatlat is nu uit. Wat is het vervolg?

Nu de maatlat uit is, kunnen partijen ermee aan de slag. Op basis van praktijkervaringen bekijkt het Rijk hoe het de toepassing van de maatlat in de praktijk verder kan ondersteunen. Daarnaast start het Rijk een juridische verkenning naar hoe de maatlat geborgd kan worden in wetgeving. Ook voert het Rijk een financiële verkenning uit om erachter te komen welke investeringen nodig zijn, hoe hoog de kosten en baten zijn en bij welke partijen deze terechtkomen.

Delen