Wat maakt een watersysteem kwetsbaar voor klimaatverandering?
Het ene watersysteem is kwetsbaarder voor effecten van klimaatverandering dan het andere. Een ‘robuust’ watersysteem is niet of weinig kwetsbaar, in tegenstelling tot een ‘zeer kwetsbaar’ systeem. Tussen robuust en zeer kwetsbaar liggen veel variaties. Hoe weet je nu hoe kwetsbaar een watersysteem is? Dit hangt af van verschillende eigenschappen van het watersysteem. Op deze pagina leggen we dit uit.
Weet je hoe kwetsbaar een watersysteem is voor effecten van klimaatverandering en aan welke eigenschappen dat ligt? Pas dan weet je of het nodig is om negatieve effecten op waterkwaliteit tegen te gaan. En dan kun je ook bepalen wat voor Waterkwaliteitsmaatregelen kunnen helpen.
Eigenschappen watersysteem ingedeeld in zes indicatoren
Een eigenschap van een watersysteem kan bijvoorbeeld zijn dat het snel opwarmt doordat het ondiep is. Een andere eigenschap kan zijn dat het water in het systeem slecht doorstroomt. Beide eigenschappen maken het systeem gevoelig voor groei van blauwalgen of kroos. Er zijn veel verschillende eigenschappen die invloed kunnen hebben op de waterkwaliteit. Om daar goed inzicht in te krijgen, hebben onderzoekers de eigenschappen onderverdeeld in zes indicatoren: voedselrijkdom, doorstroming, watertemperatuur, zuurstofgehalte, zoutgehalte en verontreiniging.
De fysische of chemische eigenschappen van stedelijk oppervlaktewater noemen we ook wel de abiotische factoren van water. Klimaatverandering kan ervoor zorgen dat deze factoren veranderen. Daarnaast kan klimaatverandering invloed hebben op alles wat in het water leeft. Dat noemen we biologische effecten. Meer over de abiotische factoren van en de biologische effecten op de waterkwaliteit kun je lezen in het hoofdstuk Invloed van klimaatverandering op de ecologische kwaliteit.
Indicatoren afhankelijk van stuurvariabelen
Die indicatoren zijn afhankelijk van verschillende factoren, die we stuurvariabelen noemen. De waterkwaliteit in een watersysteem is dus afhankelijk van deze zes indicatoren, die weer beïnvloed worden door verschillende onderliggende stuurvariabelen. Hieronder staan de zes indicatoren. Door erop te klikken, kun je meer lezen over de indicatoren en de onderliggende stuurvariabelen. Er kunnen meer stuurvariabelen zijn dan hier worden gepresenteerd. Ecosystemen bestaan namelijk uit complexe interacties tussen heel veel biologische en fysisch-chemische factoren. Deze selectie van stuurvariabelen is gedaan om tot een duidelijk overzicht te komen waar in de praktijk mee gewerkt kan worden.
In plaats van door te klikken via bovenstaande indicatoren, kun je ook het kennisdocument Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie (pdf, 13 MB) bekijken. Dit document biedt een visueel overzicht en is interactief. Hierdoor kom je makkelijk vanuit je eigen vraag of probleem bij de juiste informatie terecht.
Klimaatverandering heeft effect op stuurvariabelen
Dat het door klimaatverandering warmer, droger en natter wordt, heeft invloed op de stedelijke waterkwaliteit. Tijdens warme dagen warmt oppervlaktewater op, waardoor blauwalg kan toenemen of er vissterfte kan ontstaan. Hevige regenbuien kunnen ervoor zorgen dat er overstorten ontstaan op het riool, waardoor er vervuild water in oppervlaktewater terechtkomt. En als het lange tijd droog is, moet er soms water van mindere kwaliteit worden aangevoerd om waterstanden op peil te houden. Ook dat kan leiden tot een slechtere waterkwaliteit. En zo kan klimaatverandering nog vele andere effecten hebben op stuurvariabelen, die weer van invloed zijn op de stedelijke waterkwaliteit.
Wil je meer weten over de effecten van hitte, droogte en wateroverlast op de waterkwaliteit? Klik dan in het interactieve kennisdocument Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie (pdf, 13 MB) op het onderdeel ‘klimaatverandering’. Wil je weten welke effecten klimaatverandering kan hebben op een specifieke stuurvariabele? Klik dan door naar de pagina van die stuurvariabele. De symbolen midden boven laten het effect zien van hitte, droogte en/of wateroverlast op de stuurvariabele.
