C. Hoe breng je keteneffecten in beeld?

Om de impact van een uitgevallen vitale functie goed te bepalen, is het ook belangrijk om de keteneffecten in beeld te brengen. Deze stap hangt direct samen met stap B: de stappen B en C moeten vaak tegelijk en meerdere keren opnieuw doorlopen worden. Keteneffecten kun je op verschillende manieren in beeld brengen. Het is het eenvoudigst om de impact van externe factoren op het functioneren van de eigen functie in beeld te brengen. Daar kun je het beste mee beginnen. Daarna kun je ook in beeld brengen wat de impact op andere functies is als de eigen functie uitvalt. Uiteindelijk kun je voor een heel systeem of hele regio alle keteneffecten in beeld brengen en de impact bepalen. Je kunt het beste eenvoudig beginnen en de analyse daarna uitbouwen.

1. Breng opeenvolgende gebeurtenissen in kaart

Om de keteneffecten in beeld te brengen, kun je simuleren dat een onderdeel van een groot systeem op een bepaald moment uitvalt. Dat doe je op basis van de kennis per netwerk uit de vorige stap en met een scenario als uitgangspunt, zoals een overstroming, langdurige droogte of schade door menselijk handelen. Je onderzoekt vervolgens welke keteneffecten dat oplevert in andere netwerken. Zo’n simulatie is bijvoorbeeld gedaan in Broward County. In een ziekenhuis kan de stroom bijvoorbeeld pas uitvallen als het elektriciteitsnet én de noodstroomvoorziening zijn uitgevallen. Dat laatste kan gebeuren als de straten zijn overstroomd waardoor er geen dieseltoevoer meer is voor de noodstroom. Door de opeenvolgende gebeurtenissen bij uitval van een functie te analyseren, krijg je beter inzicht in waar en hoe keteneffecten ontstaan. Dat kan bijvoorbeeld met de CIrcle-tool, waarbij met betrokkenen in een workshop de opeenvolgende gebeurtenissen in kaart worden gebracht. Het kan ook met de Grafentheorie, waarbij de afhankelijkheden in een netwerk staan (een graaf) en de effecten kwantitatief worden bepaald. Daarnaast kun je gebruikmaken van de NAS-adaptatietool.

2. Verzamel data

Je kunt keteneffecten pas vaststellen als je in beeld hebt hoe verschillende functies van elkaar afhankelijk zijn. Netwerkbeheerders hebben hier vaak gedetailleerdere data over. Ook veiligheidsregio’s hebben vanuit oefeningen en echte gebeurtenissen een goed overzicht van mogelijke keteneffecten in een specifiek gebied. Het kan lastig zijn om een compleet overzicht te krijgen van alle verbanden tussen functies. De CIrcle-tool kan helpen om daar op een kwalitatieve manier inzicht in te krijgen. En als je bij een gebiedsanalyse een overzicht wilt van de meest voorkomende afhankelijkheden en keteneffecten, kun je daarvoor de CIrcle-resultaten gebruiken.

Verschillende openbare databronnen en uitgevoerde studies bieden aanvullende data over de volgende keteneffecten: