Ontwikkelingen per ambitie DPRA

Op deze pagina lees je per ambitie meer over nieuwe ontwikkelingen die er op dit moment zijn binnen het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. In de periode 2025 – 2027 ligt de focus op de stappen stresstesten – dialogen – uitvoeringsagenda’s. In de periode daarna, vanaf 2028, gaat het weer vooral over de uitvoering.

Kwetsbaarheid in beeld brengen

Dit zijn de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ambitie ‘kwetsbaarheid in beeld brengen’:

  • Stresstesten: De werkgroep stresstesten is bezig met het actualiseren van de Bijsluiter stresstesten. Een belangrijke aanleiding hiervoor is het uitkomen van nieuwe KNMI-klimaatscenario’s in 2023 en de nieuwe cyclus stresstesten die in 2025 begint. Eind 2024 is de actualisatie van de Bijsluiter gereed en wordt deze op dit kennisportaal gepubliceerd. Onderdeel van de vernieuwde Bijsluiter is het Beoordelingskader stresstesten. Deze bevat een stappenplan waarmee iedere werkregio voor zichzelf kan bepalen op welke manier het zinvol is om de eigen stresstesten te actualiseren of verdiepen.
  • Bovenregionale stresstesten: In 2024 is de Handreiking bovenregionale stresstesten wateroverlast beschikbaar gekomen. Deze helpt om stresstesten uit te voeren voor een regionale gebeurtenis. De provincies coördineren de bovenregionale stresstesten. Het is belangrijk dat zij daar netwerkorganisaties, aanbieders van vitale & kwetsbare functies, veiligheidsregio’s en de DPRA-werkregio’s bij betrekken omdat waarschijnlijk ook zij maatregelen moeten nemen. Op basis van de handreiking komt er eind 2025 – begin 2026 een landelijk beeld van de uitkomsten van bovenregionale stresstesten voor wateroverlast in de Klimaateffectatlas.

Risicodialoog voeren en strategie opstellen

Dit zijn de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ambitie ‘Risicodialoog voeren en strategie opstellen’:

  • Handreiking Dialogen: In de nieuwe cyclus komt er meer aandacht voor de risicodialoog. Om deze dialoog te ondersteunen, wordt er op basis van de huidige Routekaart risicodialoog vanuit het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie een Handreiking Dialogen ontwikkeld. De eerste versie hiervan komt begin 2025 beschikbaar en de eindversie verschijnt eind 2025.
  • Adaptatiepiramide: Er is binnen DPRA een landelijke aanpak ontwikkeld om doelen te concretiseren. De piramide bestaat uit drie lagen waaruit klimaatbestendigheid is opgebouwd:
  1. (Ruimtelijke) keuzes maken waarbij de eigenschappen van het natuurlijk water- en bodemsysteem worden benut en/of gerespecteerd.
  2. De omgeving aanpassen met technische en/of ruimtelijke maatregelen.
  3. Maatregelen nemen zodat burgers en bedrijven goed kunnen reageren bij weersextremen en het herstelvermogen bij schade wordt verbeterd.

De Adaptatiepiramide laat zien dat het eerste type, de onderste laag, het fundament is van een klimaatbestendige inrichting. Daarboven komen technische maatregelen en daarboven acties die worden uitgevoerd bij weersextremen. De Adaptatiepiramide helpt de werkregio’s om het gesprek aan te gaan over de ambities op het gebied van klimaatadaptatie en welke risico’s wel en niet acceptabel zijn.

Adaptatiepiramide

De Adaptatiepiramide. Bron: Stichting Climate Adaptation Services (CAS) - in samenwerking met Vallei en Veluwe Klimaatbestendig en Delfland Klimaatkrachtig

Uitvoeringsagenda opstellen en voortgang monitoren

Dit zijn de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ambitie ‘uitvoeringsagenda opstellen en voortgang monitoren’:

  • Monitoring klimaatadaptatie decentrale overheden: In 2024 heeft de werkgroep Regionale Monitor Klimaatadaptatie (RMK) een verkenning gedaan naar een monitoringssystematiek die decentrale overheden kan helpen om meer zicht te krijgen op de effecten van adaptatiemaatregelen. Het is de bedoeling dat de uiteindelijke monitor provincies, werkregio’s, gemeenten en waterschappen gaat helpen om meer zicht te krijgen op onder andere het werkproces, de effecten van adaptatiemaatregelen en het ontwikkelen van indicatoren voor klimaatadaptatie.
  • Effectiviteit van maatregelen: Een aantal ministeries werkt samen aan de Kennisbank GroenBlauw. Deze kennisbank, voorlopig nog onderdeel van de website Groenblauwe netwerken, is een databank waarin je veel detailinformatie kunt vinden over adaptatiemaatregelen, en hun mogelijke meekoppelkansen met biodiversiteit.

Meekoppelkansen benutten

Het is belangrijk om klimaatadaptatie onderdeel te maken van andere ruimtelijke opgaven, zoals de woningbouwopgave, de energietransitie en landbouwtransitie. We zien dat dat steeds vaker lukt. Daarbij is het zaak om klimaatadaptatie meteen aan het begin mee te nemen. Het vraagt dat klimaatadaptatie meer gemeengoed wordt binnen andere organisatieonderdelen. De stuurgroep DPRA wil ook actiever deze verbindingen stimuleren.

Stimuleren en faciliteren

Dit zijn de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ambitie ‘Stimuleren en faciliteren’:

  • Financiering van klimaatadaptatie: De DPRA-werkgroep Structurele financiering werkt aan een perspectief voor de financiering van adaptatiemaatregelen. De focus ligt daarbij op de publieke geldstromen, maar er zijn ook relevante ontwikkelingen vanuit o.a. de financiële sector te melden.
  • Kennis verspreiden: De Klimaateffectatlas wordt vanaf 2024 geüpdatet met de KNMI’23-klimaatscenario’s, zodat deze helemaal is bijgewerkt voor de nieuwe ronde klimaatstresstesten.

Reguleren en borgen

Dit zijn de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de ambitie ‘Reguleren en borgen’:

Handelen bij calamiteiten

GGD’en worden vanwege de mogelijke gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid steeds belangrijkere gesprekspartners in de processen van DPRA. Ze schuiven steeds vaker aan als partner binnen de werkregio’s. Zo is GGD Midden-Gelderland actief partner binnen het programma LIFE IP Klimaatadaptatie, met als doel gezondheid sterker te verankeren in klimaatadaptatiebeleid.

Delen