Kennisdossiers-test

Onderdeel van het nationaal Deltaprogramma zijn deelprogramma’s voor waterveiligheid en zoetwater. Die bevatten grootschalige onderzoeks- en investeringsprogramma’s; regelmatig wordt geëvalueerd of er aanvullende maatregelen nodig zijn. Op het gebied van grootschalige regionale wateroverlast zullen de adviezen worden opgevolgd van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater. Die werd in het leven geroepen naar aanleiding van de overstromingen in Limburg in juli 2021. Op het gebied van stedelijk waterbeheer wordt de komende jaren verkend of en hoe richtlijnen kunnen worden vastgelegd in wet- en regelgeving: de bedoeling is dat dit zo concreet mogelijk gebeurt. Op het gebied van waterkwaliteit ligt momenteel de nadruk op het behalen van de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water en het Nationaal Waterprogramma. Om de continuïteit van deze maatregelen te waarborgen is duidelijkheid over langetermijnfinanciering onontbeerlijk, iets wat ook geldt voor klimaatadaptatie in het algemeen.

Agrariërs, (natuur)terreinbeheerders en Seveso-inrichtingen (bedrijven waar grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen aanwezig zijn) zullen zich moeten aanpassen aan de veranderende klimatologische omstandigheden, zoals droogte, wateroverlast, hittegolven en verzilting. Zo worden bijvoorbeeld in de landbouw klimaatadaptieve water-, bodem- en teeltmaatregelen genomen. Een andere prioriteit binnen dit domein is klimaatadaptatie van en mèt de natuur. Dit betekent dat wordt gewerkt aan behoud van de veerkracht van de natuur, maar dat die natuur ook wordt ingezet als middel voor klimaatadaptatie in de leefomgeving. Bijvoorbeeld voor verkoeling en het opvangen van overtollig regenwater. Voor Seveso-instellingen is het – naast het hebben van een hoog veiligheidsniveau – van belang om klimaatrobuust te zijn met het oog op toenemende weersextremen. Voor partijen in deze drie sectoren zijn urgentiebevordering, samenwerking en de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van kennis (ook internationaal) belangrijke onderdelen in de aanpak richting klimaatbestendigheid.

De uitdagingen op het gebied van hitte en gezondheid zijn relatief nieuw. Het is nog niet voor alle verantwoordelijke partijen helder welke bijdrage zij moeten leveren aan de brede aanpak voor hitte. Nader onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering en de effectiviteit van maatregelen is nodig om mensen beter tegen hitte te kunnen beschermen; ook mentale gezondheid moet daarbij worden meegenomen. Risico’s van infectieziekten en allergieën zijn zeer afhankelijk van lokale omstandigheden, wat het lastig maakt om landelijke maatregelen te nemen. Klimaatverandering leidt ook tot schade aan cultureel erfgoed: de risico’s en effecten worden in kaart gebracht en er worden operationele doelen en maatregelen opgesteld voor het beschermen ervan. Van belang is dat erfgoedprofessionals en overheden zich bewust zijn van de impact van klimaatverandering op cultureel erfgoed en dat partijen ← → ≡ 12 elkaar in het veld beter weten te vinden. Ook wordt gewerkt aan het benutten van het verleden als kennisbron, door oude oplossingen voor bijvoorbeeld waterberging weer in te zetten of door terugbrengen van historische landschapselementen om de biodiversiteit te verbeteren.

Binnen dit domein worden de komende tijd uitgangspunten opgesteld voor een klimaatadaptieve en toekomstbestendige openbare ruimte, bebouwing en infrastructuur. Deze zijn gericht op zowel ontwerp en onderhoud als vervanging en renovatie. Duidelijk moet worden of gebouwen in Nederland voldoende klimaatbestendig zijn en nog ‘comfortabel’ zijn te gebruiken tijdens en na extreem weer. Nieuwbouw biedt de kans om gebouwen meteen toekomstbestendig te bouwen en in te richten. Het aanpassen van bestaande gebouwen en gebieden is vaak complexer, omdat het gebouw er al staat en de openbare ruimte al is ingericht. Het is belangrijk dat overheden, ondernemers en eigenaren van bedrijfsvastgoed samenwerken om bedrijventerreinen (‘werklandschappen’) klimaatbestendig te maken. Ook de klimaatbestendigheid van infrastructuur, waaronder vitale netwerken en processen, is van groot belang voor het functioneren van de maatschappij en economie. Bepaalde risico’s, zoals cascadeeffecten, stoppen niet bij de grens. Daarom is er meer aandacht nodig voor (grensoverschrijdende) effecten: uitval in één vitale sector of op één locatie kan gevolgen hebben voor andere sectoren of locaties.