Meekoppelkansen benutten
In het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is afgesproken dat heel Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Het Deltaplan gebruikt hiervoor zeven ambities waarvan ‘meekoppelkansen benutten’ er één is. Op deze pagina vind je informatie over wat dat betekent en waarom dat belangrijk is. Ook geven we voorbeelden van meekoppelkansen, bijvoorbeeld bij de energietransitie en de nieuwbouwopgave. Tot slot vind je een lijstje met hulpmiddelen die kunnen helpen om met meekoppelen aan de slag te gaan.
Wat is meekoppelkansen benutten?
Bij meekoppelkansen benutten of ‘meekoppelen’ combineer je adaptatiemaatregelen met andere acties of doelen. Adaptatiemaatregelen kun je meekoppelen met activiteiten die toch al gaan plaatsvinden, zoals beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Als je bijvoorbeeld de straat openbreekt om het riool te vervangen, kun je direct infiltratiekratten plaatsen en een deel van de openbare ruimte vergroenen. Daarnaast kun je maatregelen zo ontwerpen dat ze niet alleen een adaptatiedoel dienen, maar ook andere doelen. Denk bijvoorbeeld aan een natuurlijke waterberging die je ook kunt gebruiken voor recreatie én die bijdraagt aan biodiversiteitsdoelen.
Waarom is meekoppelen belangrijk?
Het is vaak niet efficiënt om ergens alleen adaptatiemaatregelen uit te voeren. Dit geldt zeker voor ruimtelijke maatregelen in drukke stedelijke gebieden. Er spelen dan zoveel belangen en doelen, dat je op zoek moet gaan naar combinaties. Je kunt bijvoorbeeld een voetbalveld zo inrichten, dat het ook water kan opvangen. Of nieuwe parkeervakken inrichten met waterdoorlatende tegels, zodat ze wateroverlast tegengaan. Door adaptatie mee te koppelen met andere acties en doelen bespaar je vaak ook geld. Het is in veel gevallen zelfs noodzakelijk om gebruik te maken van de financiële ruimte op andere posten in beheer- en grondexploitaties, zoals groen, wegen en riool. Voor klimaatadaptatie is namelijk vaak geen apart budget beschikbaar. Daarnaast kunnen groene maatregelen maatschappelijke baten opleveren, en daarmee het draagvlak voor werkzaamheden vergroten. Er komt namelijk vaak een fijnere en gezondere leefomgeving voor terug.
Met welke acties en doelen kun je adaptatie meekoppelen?
In de komende jaren werken overheden en andere partijen aan verschillende activiteiten en doelen waarmee je adaptatie kunt combineren. Hieronder beschrijven we een aantal voorbeelden van belangrijke meekoppelkansen.
Welke hulpmiddelen zijn er voor meekoppelen?
Meekoppelen kan op veel manieren. Je kunt bijvoorbeeld al meekoppelkansen benutten bij het maken van visies en beleid. Maar je kunt ook op zoek gaan naar kansen bij de uitvoering van een concreet project. Er zijn verschillende hulpmiddelen die je hierbij kunnen helpen:
- Meekoppelkansen vind je sneller als je ‘ruimer denkt’. Vaak moet je in gesprek met partijen die ook iets willen doen op een plek. De Praatplaat over meekoppelen kun je gebruiken om daarover na te denken.
- In de factsheet Meekoppelen staan lessen en aandachtspunten waar je rekening mee kunt houden als je klimaatadaptatie aan andere opgaven wilt koppelen.
- Welke meekoppelkansen passen goed in welk wijktype? In het rapport Koppelkansen Klimaatadaptatie in de Gebouwde Omgeving zijn tien meekoppelkansen uitgewerkt voor verschillende wijktypen.
- Het Handboek meekoppelen geeft tips en voorbeelden van hoe je als gemeente maatregelen kunt meekoppelen met geplande investeringen en onderhoud van assets, zoals wegen, bruggen, riolen en groenstroken.
- De Handreiking Slim Koppelen Klimaatadaptatie laat zien hoe gemeenten adaptatie kunnen koppelen aan de energietransitie, nieuwbouw, en onderhoud en renovatie.
- Ben je gebiedsontwikkelaar of stedenbouwkundige en wil je weten hoe je kansen kunt meekoppelen? Lees dan eens het Engelstalige boek Reinventing Multifunctionality.
- Het artikel Het koppelen van transitieopgaven: een innovatieve methode in ontwikkelen beschrijft de Wezenlijke winstpunten-aanpak. Deze aanpak helpt overheden en andere organisaties om transities aan elkaar te koppelen.
- Door mee te koppelen kun je geld besparen. De Infographic financiering van klimaatadaptatie legt uit hoe de dit kunt doen met twee manieren van meekoppelen: 1) meekoppelen in de tijd en 2) meekoppelen met beleid.
Meer hulpmiddelen voor meekoppelen vind je op de pagina Hulpmiddelen - Meekoppelkansen benutten.
